Birden ve beklenmedik biçimde başlayan ya da daha seyrek olarak kalabalık yerler üzere bilinen ortamlarda (agorafobik panik bozukluk) ortaya çıkan ve giderek şiddetlenerek bireyi dehşete düşüren panik ataklar, göğüs ağrısı, çarpıntı, terleme ve nefes darlığı üzere belirtiler yüzünden kalp krizi ile karıştırılabiliyor. Bireyler kendilerine berbat bir şey olacak dehşetiyle hastane ve etrafında günlerini geçirebiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Ercan Abay, panik bozukluk ve panik atak hakkında bilgilendiriyor.
Panik atak evreleri
Panik atak, çoklukla beklenmedik bir formda başlayan ve yineleyici, insanı dehşete düşüren ağır kasvet nöbetleridir. Panik atak sırasında yaşanan nöbetler genelde 10-30 dakika ortasında resen geçebiliyor.
Tek başına atak panik atak olarak değerlendirilirken tekrarlayan panik ataklarla ve ataklar ortası periyotlarda tekrar olacağı biçiminde beklenti telaşları ile giden tabloya panik bozukluk tanısı konmaktadır.
Hastalıkta birinci belirtiler aniden başlayan göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, çarpıntı, nefes alamama, terleme, titreme, üşüme, bulantı ya da karın ağrısı, baş dönmesi, düşecek ya da bayılacakmış üzere olma, uyuşma olarak sıralanmaktadır. Birey, o anlarda “kalp krizi” geçirdiğini ya da felç geçirmekte olduğunu zannedip “ölüm korkusu” ya da çıldırıp “delireceği korkusu” yaşamaktadır.
Hastalık hastası olma evresi
Bu evrelerde bireye acil servislerde fizikî hastalık bulunmadığından ötürü sakinleştirici yapılıp, meskenine gönderilmektedir. Bir müddetliğine rahatlayan kişi, bir müddet sonra yeni bir atak geçirmektedir. Her atakta hastaneye giden hasta, bir müddet sonra kalbinde ya da beyninde olumsuz bir hastalık olduğuna inanmaktadır. Lakin bireyde, tabiplerin yaptıkları incelemelerde bedensel bir hastalık saptanmamaktadır.
Kalp krizi geçirme korkusu başlıyor
Ataklar devam ettikçe bireyler gergin, huzursuz ve kaygılı bir biçimde yeni bir atak geçirmeyi beklemektedir. Bu atakların birden fazla vakit belgisiz vakit ve yerlerde gelmesi endişeyi artırmaktadır. Ataklar sıklaştıkça, kalp krizi geçirip ölme, denetimini kaybedip çıldırma dehşetleri pekişmektedir. Bireyler daha sonrasında meskende kimsenin olmadığı bir vakitte kalp krizi geçirmekten ya da denetimini kaybederek çıldırıp intihar etmekten şiddetle korkmakta ve bu kanılardan ötürü ağır bir hüzün duymaktadırlar.
Hastanede ya da hastane bahçesinde geçen günler
Bireyler bir müddet sonra ataklara sebep olacağını düşündükleri yiyecek ve içecekleri tüketmez olurlar ve ataklarını bastırmak için alkol, husus ya da ilaç kullanmaktadırlar. Hasta bireylerden kimileri etraflarına ziyan vereceği endişesiyle kendilerini kısıtlama yoluna gitmektedirler. Bu şahıslar, gerektiğinde acil yardımı çabuk almak için bütün günlerini hastanede ya da bahçesinde geçirerek bu ortamlarda kendilerini inançta hissetmektedirler.
Aşağıda saydığımız belirtilerden en az 4'ü sizde varsa, panik atak hastası olabilirsiniz
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da süratli vurması,
- Terleme, uyuşma ya da karıncalanma,
- Nefes darlığı ya da boğulur üzere olma, soluğun kesilmesi,
- Baş dönmesi, sersemlik, bayılacak üzere olma,
- Üşüme, ürperme ya da ateş basması, çıldırma korkusu,
- Bulantı, karın ağrısı, titreme ya da sarsılma, mevt korkusu
- Kendini, etrafındakileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme.
Panik atak sebepleri
Toplumda yüzde 3-4 oranında görülen panik bozukluk ekseriyetle 20-35 yaş ortasında başlamaktadır. Panik atakların sık yaşanmasıyla oluşan panik bozukluk, beynimizdeki hudut hücrelerinden salgılanan birtakım kimyasalların (serotonin, noradrenalin gibi) olağandışı çalışmasından oluşmaktadır. Hastalarda bir mühlet sonra panik atağın geleceğini sandıkları yerlere gidememe üzere sıkıntılar yani agorafobi de oluşmaktadır.
Panik bozukluk tedavisi
Panik bozuklukta iki cins tedavi (ilaç tedavisi ve psikoterapi) birlikte uygulanmaktadır.
1. İlaç tedavisi: Bireyde beyin hudut hücrelerindeki bozuk olan biyokimyasal aktiviteyi düzenleyen ilaçlarla en az bir-iki yıl devam eder.
2. Psikoterapi tedavisi: Hastalara panik atak belirtilerinden korkmamaları için fikir değişikliğine gitmelerinin (bilişsel tekrar yapılandırma gibi) sağlandığı ve nefes ve kas idmanlarını de içeren bilişsel davranışçı psikoterapiler uygulanmaktadır.
