Hiç durmadan bedenimize kan pompalayan kalbimizin sesi, sıhhatimiz ile ilgili çok kıymetli ipuçları veriyor. Kimi vakit süratli atan kimi vakit ise yavaş atan kalbimizi yılda en az bir sefer denetim altına alarak, sıhhatimize sağlık katmak elimizde! Bayındır İçerenköy Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Memnun Güngör, kalpte görülen ritim bozuklukları ve sistemli yapılacak denetimler hakkında kıymetli bilgiler verdi.
Kalbinizin atış suratı sıhhatinizi ele veriyor
Hiç durmadan bedenimize kan pompalayan
Önemsenmesi gereken birinci husus: Nabız düşüklüğü
Kalbin elektriksel aktiviteyi oluşturan sinoatriyal nodunda elektriksel aktivite oluşumu yaşla birlikte olan dejenerasyona, damar tıkanıklıklarına bağlı beslenme bozukluğuna, birtakım depo hastalıklarına, tiroid işlev bozukluklarına yahut pek çok sistemik hastalığa bağlı olarak azabilir. Bu durumda olağanda 60-100 ortasında olan impuls çıkarma suratı düşer. Hastanın nabzı 60/dk altındadır. Bu durum bedende beslenme bozukluğuna sebep olur. Hasta baş dönmesi, halsizlik, minimal eforda dahi nefes darlığı yahut bayılma üzere şikayetlerde bulunur.
Hastanın nabzının düşük olduğu, çekilen EKG’lerde yahut ritim takibi maksadıyla yapılan 24 saatlik ritim holter incelemesiyle tespit edilir. Bu durumda tedavi, kalbin elektriksel aktivitesini sağlayabilecek kalıcı kalp pili uygulamalarıdır. Kalp pilleri göğüs kasının altına yerleştirilen 3×5 cm ebatlarında aygıtlardır.
Kalbinizin sıkıntılarını nizamlı denetimlerle takip ettirin
Olağanda kalbin jeneratörüne bağlı kalp kasına iletim sağlayan bir ana kablo mevcuttur. Birtakım bireylerde doğumsal olarak ikinci bir kablo bulunabilir. Buna ‘aksesuar yolak’ denilir. Bu aksesuar yolağın aktiflendiği durumlarda kalp suratının 150-200/dk kadar çıkabilen, ani başlayıp ani biten, göğüste huzursuzluk hissi oluşturabilen çarpıntılar oluşur. Bu çarpıntıların ne vakit başlayacağını ne kadar süreceğini kestirim etmek pek mümkün değildir.
Çarpıntı müddeti uzun olursa hasta acil servise müracaat ettiğinde çekilen EKG yahut sık tekrarlıyorsa takılan 24 saatlik ritim holter tetkiki ile teşhis konulabilir. Bu çarpıntılar kalp krizine yahut kalp yetmezliğine sebep olan makûs ritim bozuklukları değildir. Lakin nabzın çok yükselmesi hastada önemli bir huzursuzluk oluşturabilir. Bu bozuklukların tedavisi EFÇ (elektrofizyolojik çalışma) ve ablasyon denilen tedavilerdir. Bu tedaviler anjiografi laboratuvarlarında yapılan ve kasık toplar damarından girilerek uygulanan süreçlerdir. Aksesuar yolağın yerinin tespit edilip, radyofrekans (yakılarak) yahut criyoablasyon (dondurularak) ile ortadan kaldırılması temeline dayanır.
Çarpıntının nedeni yalnızca kalp hastalığı olmayabilir
Çarpıntı, kalbin çalıştığını hissettiğimizde tanım ettiğimiz şikayettir. Olağanda kalbimiz ömür uzunluğu hiç aralık vermeden daima olarak çalışır, lakin biz onun çalıştığını göğsümüzde hissetmeyiz. Bu çarpıntılar bazen sistemsiz teklemeler, bazen de nabzın 200/dk’ya yükselecek sürate ulaşması olabilir.
Ailenizin sıhhat hikayesini öğrenin ve takip edin
Kalpte yapısal bozukluğu olan hastalarda görülen ritim bozuklukları klinik olarak çok büyük kıymet taşır. Kalp krizi geçirmiş, bypass, stent üzere süreçler yapılmış, kalp büyümesi görülen hastalarda yahut birtakım doğumsal anomalilerde (hipertrofik kardiyomyopati, aritmijenik sağ ventrikül displazisi, ebstein anomalisi gibi) yahut kimi ritim bozukluğuyla seyreden genetik geçişli hastalıklarda (brugada sendromu, uzun QT sendromu, kısa QT sendromu gibi) gelişen ritim bozuklukları (ventriküler taşikardi yahut ventriküler fibrilasyon) kalpte ani durmaya yani bayılma yahut mevte sebep olabilir.
Kalp damar hastalığı bulunan tüm hastaların kesinlikle rutin kardiyoloji denetimlerinin yapılması gerekir. Bu muayenelerde ekokardiyografik incelemelerinin gerek duyulduğu takdirde ritim holter incelemelerinin yapılması gerekir. Ailesinde sebepsiz erken mevt hikayesi bulunan hastaların yahut atletlerin kesinlikle kardiyoloji muayenelerinin EKG ve ekokardiyografik değerlendirmelerinin yapılması gerekir.
Yapılan muayenelerde yahut tetkiklerde ani vefat riski görülen hastalara ICD (implentable cardiak defibrilator) dediğimiz şok aygıtlarının takılması gerekir. Bu şok aygıtları kalp pillerine emsal halde göğüs kasının altına yerleştirilen, pillere nazaran biraz daha büyük, yaklaşık 5×7 cm ebatlarında aygıtlardır. Bu aygıtlar kalbin ritmini daima olarak takip edip ölümcül bir ritim bozukluğu görüldüğü vakit şok vererek kalbi tekrar çalıştıran aygıtlardır.
Düzenli denetimlerini ihmal gereken en değerli küme: Atletler ve kalp hastaları
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Keyifli Güngör, kalpte görülen ritim bozukluklarının felçle yahut vefatla sonuçlanabilecek kadar kıymetli olabileceğini belirtiyor ve kelamlarına şöyle devam ediyor: “Bundan ötürü herkesin kesinlikle yılda bir sefer detaylı kardiyoloji muayenesinin, EKG ve ekokardiyografik incelemelerinin yapılması önerilir. Risk kümesindeki hastaların ise koroner arter hastalığı açısından kıymetlendirilmek üzere eforlu EKG, talyum testi, gerekirse koroner anjiografi üzere tetkiklerinin yapılması ise kıymet taşıyor.
Ailede erken vefat olan bireylerin, sportmenlerin, kalp yetmezliği ile takip edilen hastaların yahut baş dönmesi, halsizlik, bayılma üzere şikayeti olan hastaların kalp damar hastalığı yahut ritim bozuklukları açısından EKG ve ritim holter takiplerini yaptırması ise ihmal edilmemelidir.”
Atriyal fibrilasyon sıkıntısını önemseyin (sürekli devam eden ritim bozukluğu)
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Memnun Güngör'ün altını çizdiği bir öbür değerli bahis ise tıpta atriyal fibrilasyon olarak geçen sürekli devam eden kalp ritim bozukluğu. Atriyal fibrilasyon (AF) olarak bilinen, en sık daima devam eden ritim bozukluğu ise ayrıyeten ele alınması gereken bir hastalıktır. Bilhassa ileri yaşta, kapak hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği varlığında görülme sıklığı daha da artar. Kulakçıkların (atriyum) kasılamayıp yalnızca titreşim hareketi yaptığı ritim bozukluğudur. Bu özelliğinden ötürü atriyum içindeki kan, hareketsizliğe bağlı pıhtılaşabilir. Bu pıhtıların embolize olması felç ataklarına sebep olabilir. İleri yaşta görülen felçlerin en sık sebebi de AF’dir. AF’nin tespit edilmesi, kesinlikle pıhtı önleyici tedavi kullanımını gerektirir. Pıhtı önleyici tedaviler pıhtı ve felçten korurken öbür taraftan kanama eğilimini arttırdıkları için denetimli kullanımları gerekir.
