Menopoz ile birlikte bayan ömrünün yeni bir devri başlar ve bu periyotla temaslı kimi sıhhat değişimleri kelam mevzusudur. Hayatınızın bu yeni devrinde sıhhatinizi korumak için, mümkün sıhhat meselelerini bilmek ve riskleri minimuma indirmek biçimde hareket etmek değerlidir.
Menopoz sonrası sıhhatte nasıl değişimlerolur?
Bayanın regl devirlerinin başlaması ile birlikte başlayan üreme çağı, yeniden bedenin yumurtlamayı bırakması, yani regl devirlerinin bitmesi ile sona erer. Bayanlarda orta yaşlarda girilen menopoz devri, bedendeki hormonal değişimleri de beraberinde getirir. Menopoz, sıhhat uzmanları tarafından üç evreli bir süreç olarak bedellendirilmektedir:
- Menopoz Öncesi Devir (Perimenopoz): Bayanlar menopoza girmeden evvelki 8-10 yıl içerisinde, yumurtalıkların ürettiği östrojen hormonu düzeyi giderek azalır.
- Menopoz Dönemi: Bayanın regl devirlerinin bir yıl boyunca büsbütün durduğu periyottur.
- Menopoz Sonrası Periyot (Postmenopoz): En az 12 aydır âdet kanaması görülmedikten sonraki devir.
Bir bayan, ortalama 51 yaşında menopoz devrine girer. Lakin, her bayanın vücudu farklı olduğundan 40 ile 60 yaş aralığında bir yerde menopoza girmeniz mümkündür. Kaç yaşında menopoza gireceğiniz, size özel şartlara bağlıdır. Genetik faktörleri ya da geçirilen cerrahi operasyonlar üzere çeşitli faktörler, menopoza girme yaşınızı etkileyebilir. Lakin, menopoz bir bayanın hayatının olağan bir modülüdür.
Menopoz sonrası periyoda giriş yaptığınızda, giderek azalan östrojen hormonu düzeyleri artık düşük halde kalır. Bu süreçte, artık gebe kalmanız mümkün değildir ve adet kanamaları gerçekleşmez. Bir bayanın menopoza girmesi ile birlikte, kimi sıhhat sıkıntılarının riski de üreme çağında olduğu periyoda nazaran daha fazladır:
- Kemik Erimesi
- Kalp Hastalıkları
- Depresyon üzere ruhsal problemleri
- Vajina sıhhatinde değişimler (Örn. Vajinal kuruluk)
Bu risklerde artış kelam konusu olduğunda, doktora yapılacak sistemli ziyaretler ve hayat şartlarının sağlıklı bir halde ayarlanması, risk faktörlerini azaltmanıza da yardımcı olacaktır.
Kemik Erimesi
Tıpta “osteoporoz” ve halk ortasında kemik erimesi olarak bilinen bu durum, kemiklerin giderek incelmesine neden olur. Menopoz sonrası periyotta, adet döngülerinin sona ermesi ile birlikte kemik yoğunluğunda bir değişim meydana gelebilir.
Kemik erimesi, bayanlarda ekseriyetle menopoza girdikten sonraki birinci birkaç yıl içerisinde görülmektedir. Nedeni; bedende azalan östrojen hormonu düzeyleridir. Bir bayan, 60 yaşına geldiğinde, kemik yoğunluğunda ortalama %25 oranında azalma yaşayabilir.
Kemik erimesi ile birlikte; bilek, kalça ve omurgalarda görülen kemik çatlakları da daha yaygındır.
Kemik erimesini denetim altına almak ve önlemek için:
- Düzenli olarak D vitamini desteği kullanmalı
- Kalsiyum bedeli yüksek besinler tüketmeli (Gerekli durumlarda kalsiyum desteği kullanmalı)
- Kişiye uygun olarak hazırlanmış bir antrenman rutini uygulanmalı
- Güç üreten antrenmanlar tercih edilmeli
- Sigara kullanımı bırakılmalı
- Alkol alımına dikkat edilmeli
Kimi durumlarda, östrojen terapisi üzere tıbbi tedaviler gerekebilir. Bununla ilgili olarak hekiminizle konuşarak bilgi alabilirsiniz. Lakin, hormon terapisi herkes için uygun bir tedavi seçeneği değildir.
Kalp ve damar hastalıkları
Menopoza girmek, direkt kalp hastalığı nedeni olmasa da, bir risk faktörü olduğu söylenebilir. Bedendeki hormonal değişimlere bağlı olarak, menopoz sonrasında makûs kolesterol düzeyleri artış gösterebilir. Uzmanlar, menopoz sonrası devirde her 3 bayandan 1’inde kalp ve damar hastalığı geliştiğini belirtiyor.
Menopoza girdikten 10 yıl sonra, bayanlarda görülen kalp krizi olayları da artış göstermektedir. Bu nedenle, menopoz sonrası periyotta sağlıklı ömür biçimi alışkanlıkları edinmek, kalp ve damar hastalıkları riskini yönetmenize yardımcı olacak. Yapmanız gereken; sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme programı uygulamak, sistemli bir antrenman rutinine sahip olmak ve sigara/alkol kullanımından kaçınmaktır.
Menopoz sonrası devirde yaşanan öteki rahatsızlıklar
Birtakım bayanlar, menopoza girdikten sonra, menopoz öncesi devirde yaşadığı belirtiler de ortadan kalkar. Lakin, bu belirtiler birtakım bayanlarda devam emektedir. Pekala, menopoz sonrası periyotta yaşanabilecek öteki rahatsızlıklar nelerdir?
- Menopoza girildikten sonra birinci 1-2 yıl içerisinde sıcak basmaları devam edebilir.
- Ruh hali değişimleri görülebilir. Depresyon riski artabilir. Ruh halinizde değişimler kelam mevzusuysa, bir uzmanla görüşerek dayanak alabilirsiniz.
- Vajinal kuruluk, menopoz sonrası devirde yaygın olarak görülür. Cinsel sıhhati olumsuz etkileyebilen ve enfeksiyonlara neden olabilen vajinal kuruluğu azaltmak için, suda çözünebilir kayganlaştırıcılar kullanılabilir. Bu, cinsel bağlantı sırasında yaşanan rahatsızlığı da azaltacaktır.
Bedeninizde yaşanan bu tip değişimler hakkında hekiminizi bilgilendirerek, gerekli tedaviler hakkında bilgi alabilir ve bir tedavi planlamasına gidebilirsiniz.
Doktor muayenesi
Menopoza girdikten sonraki devirde de hekiminizi sistemli olarak ziyaret etmeye devam edin. Yapılacak tertipli denetimler, bu süreçte yaşayabileceğiniz rahatsızlıkların önlenmesinde de size yardımcı olacaktır.
Menopoz sonrası devirde hekiminizin uygulayabileceği testlerden bazıları
- Kemik erimesi testi
- Meme kanseri ve çeşitli kanser taramaları
- Mamogram
- Pelvik muayene
- Üç yılda bir Pap Smear Tesi
- Jinokolik testler
- Aşı
Menopoz sonrası periyotta vajinal kanama yaşanması durumunda, kesinlikle hekiminizi bilgilendirin. Bu durum, altta yatan önemli bir sıhhat problemine işaret ediyor olabilir.
Genel Sıhhat İdaresi
Menopoz sonrası devirde, sıhhatinize dikkat etmeniz kıymetlidir.
Genel beden sıhhatinizi korumak için, bu periyotta şunları uygulamalısınız:
- Sağlıklı ve istikrarlı beslenin: Sağlıklı beslenmenizi sağlayacak besinler tarafından istikrarlı bir beslenme programı oluşturun. Fazla tuz ve şeker tüketiminden kaçının. Bunlar, ekseriyetle işlenmiş besinlerde daha ağır olduğundan, işlenmiş besin tüketiminden kaçının. Menopoz ile birlikte, artık daha fazla D vitamini ve kalsiyuma muhtaçlık duyarsınız. Kalsiyum tarafından güçlü besinler tüketmek ve D vitamini destekleri almak, bu süreçte genel sıhhat idaresi açısından yararlı olacaktır.
- Egzersiz rutininizi koruyun: Güç antrenmanları yapmak ve sistemli bir antrenman rutinine sahip olmak, sıhhatinizi korumak ve mümkün risk faktörlerini azaltmak için son derece değerlidir.
- Doktor muayenelerini aksatmayın: Her yıl gerçekleştirdiğiniz hekim ziyaretlerine menopoz sonrası periyotta de devam edin. Yapılacak denetimler, mümkün risk faktörlerini görmenize ve önlemenize yardımcı olabilir.
- Kötü alışkanlıklardan uzak durun: Menopoz sonrası periyotta sigara içmeyin ve alkol tüketiminde ölçülü davranın.
Sonuç olarak;
Menopoz periyodunda, kalp damar hastalıkları ve kemik erimesi riski başta olmak üzere, kimi olumsuz sıhhat şartlarının riski artış gösterir. Bu nedenle, hayatınızın her periyodunda olduğu üzere, menopoz öncesi ve sonrası periyotlarda de sağlıklı bir ömür stiline sahip olmak son derece kıymetlidir. Bu süreçte, tabip ziyaretleri ihmal edilmemeli, sağlıklı bir beslenme ve idman şekli, ömür üslubuna dönüştürülmelidir. Tüm bunlar, uzun vadede pek çok riski azaltacaktır.
