Çok fazla spor âdet düzensizliğine ve kısırlığa yol açabiliyor… Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay’ın verdiği bilgilere nazaran sportmen olan yahut sistemli olarak çok antrenman yapan bayanlar, atletik amenore geliştirme riski altında. Ağır antrenman kaynaklı âdet görememe yahut âdet düzensizliği sıkıntıları ise çocuk sahibi olmak isteyen bayanları sadece kısırlık değil, birebir vakitte yüksek kan kolesterol, kemik yoğunluğu kaybı ve erken yaşlanma meseleleri ile karşı karşıya bırakıyor…
Bayan Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay, çok fazla idman yapmanın, doğurganlığı etkilediğini ve kısırlığa yol açtığını söyledi. Op. Dr. Betül Kalay, genç ve sağlıklı bayanları yakından ilgilendiren antrenman ve kısırlık ilgisi hakkında şu bilgileri verdi:
“Basitçe tabir etmek gerekirse, çok formda idman yapıyorsanız ve gereğince yemiyorsanız, bu âdet (regl) döngüsünde en az üç aylık periyot kaybına yahut yılda sırf birkaç kere ortaya çıkabilen sistemsiz, ağır âdet periyotlarına neden olabilir. Bu, atletik amenore (regl olmama) olarak bilinen epeyce yaygın fakat az bilinen bir durumdur. Bu sorun çok fazla antrenman yapılmasından kaynaklanır.”
Atletik amenore nedir?
Amenore, regl devirlerinin olmamasıdır. Atlet olan yahut sistemli olarak çok antrenman yapan bayanlar, atletik amenore geliştirme riski altındadırlar. Antrenmanla ilgili hormonların ve düşük beden yağ düzeylerinin, seks hormonlarının (östrojen ve progesteron) çalışma formunu etkilediği düşünülmektedir.
Atletik amenore nedenleri
Bayan Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay’dan aldığımız bilgilere nazaran atletik amenore, aşağıdakileri içerebilen çok antrenmanla ilgili bir dizi faktörden kaynaklanabiliyor:
- Düşük beden yağı düzeyleri: Kadın bedeni, şayet belli bir beden yağ yüzdesinin altındaysa regl olmaz.
- Egzersizle ilgili hormonlar: Egzersiz, bedenin beta endorfinler ve katekolaminler üzere makul hormonları salgılamasını sağlar. Bu hormonların yüksek düzeylerinin östrojen ve progesteronun çalışma halini etkilediği düşünülmektedir.
- Duygusal stres: Ağır/güçlü, olumsuz hisler hipotalamusu etkileyebilir.
- Düzensiz yeme: Hızlı diyet yapma ve öğün atlama.
Bazı spor cinsleri atletik amenore için yüksek risk taşıyor
Op. Dr. Betül Kalay, kimi spor cinslerinin çok fazla yapılmasının atletik amenore sıkıntısına yer hazırladığını belirtiyor. Buna nazaran atletik amenore, aşağıdaki üzere çok ağır spor yapan bayanlarda daha yaygın görülüyor:
- Bale
- Basketbol
- Bisiklet sürmek
- Jimnastik
- Uzun aralık koşu
- Yüzme
Tedavi edilmeyen atletik amenorenin uzun vadeli komplikasyonları
Ağır idman kaynaklı âdet görememe yahut
- 1. Doğurganlığın azalması: Kadınlar nizamlı regl periyotları geçirmezlerse gebe kalma mümkünlüğü daha düşük olur, lakin atletik amenore; nizamlı regl devrine dönüldüğünde uzun vadeli doğurganlık üzerinde hiçbir tesire sahip değildir.
- 2. Yüksek kan kolesterol düzeyleri: İyi kolesterolün (yüksek yoğunluklu lipoprotein yahut HDL) makûs kolesterole (düşük yoğunluklu lipoprotein yahut LDL) oranındaki östrojenle alakalı bir düşüşten kaynaklanır.
- 3. Kemik yoğunluğu kaybı: Bu, osteopeni (düşük kemik yoğunluğu, lakin osteoporoz olacak kadar düşük değildir) yahut osteoporoza (kolayca kırılan kırılgan kemikler) neden olabilir, bilhassa de yaş nedeniyle en yüksek kemik yoğunluğuna şimdi ulaşılmamışsa.
- 4. Erken yaşlanma: Cilt, düşük östrojen düzeyleri nedeniyle esnekliğini kaybeder.
Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) nasıl anlaşılır?
Bir tabibin atletik amenore teşhisi koyması için, evvel belli üreme bozuklukları üzere öbür tüm mümkün nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir.
Teşhis için gerekli testler
- İdrar yahut kan testi olabilen hamilelik testleri
- Genel sıhhati denetim etmek ve göğüsler ve kasık kılı üzere öbür cinsel özelliklerin gelişip gelişmediğini görmek için fiziki muayene
- Jinekolojik geçmiş ve kullanılan kontraseptif yollar dahil tıbbi geçmiş
- Hipotalamus, hipofiz bezi ve yumurtalıkların nasıl çalıştığını denetim etmek için hormon testleri
- Üreme sisteminin bilgisayarlı tarama / denetimlerini ve ultrasonlarını içerebilen başka taramalar
Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) tedavi edilebilir mi?
Atletik amenore için tedavi seçenekleri şahsa bağlıdır, lakin şunları içerebilir:
- Daha az idman yapmak yahut ağır olmayan sporları seçme
- Vücut yağ ölçüsünün iki yahut üç kilo artırılması
- Diyet değişiklikleri ve azaltılan antrenman şayet tertipli regl kanamasının geri dönmesine neden olmazsa, kombine oral kontraseptif hap yahut hormon tedavisine başlanması
- Kalsiyum ve günlük kilojullerin artması üzere diyet değişiklikleri yapma
- Kemik gücünü artırmak ve osteoporozu önlemek için kalsiyum desteği alma
- Sorun bir yeme bozukluğu ise danışmanlık alma.
