Hamilelik sırasında anne adayında hormonal değişiklikler meydana gelebiliyor. Gebelik tiroit hormonu ihtiyacını artırıyor. Bu durumda tiroit hastalıklarından birine sahip olan kadınların hamilelikte bazı hususlara dikkat etmesi gerekiyor. Peki gebelikte tiroit takibi nasıl yapılır? Gebelikte tiroit takibi yaptırmamak, gebelikte tehlikeye sebep olur mu? Gebelikte tiroit yüksekliğinin zararları neler? Gebelikle beraber kullanılmaya devam edilen tiroit ilaçlarının bebeğe bir zararı var mıdır? Tüm bu merak edilen soruların yanıtlarını Anadolu Sağlık Merkezi Endokrinoloji Uzmanı Dr. Erdem Türemen verdi.
TİROİT HASTASI GEBELER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Tiroit hastalıklarından birine sahip olan kadınların hamilelik öncesinde dikkat etmeleri gereken şeyler var mıdır?
Gebeliğin başında daha kişi gebe kalmadan önce bir hekime başvurmak ve tiroit fonksiyonlarını bilmek çok önemli. En önemli tiroit fonksiyonu kişinin gebeliğine giderkenki 3 aydır. En önemli önerilerden biri, gebe kalmak isteyen bir kişinin tiroit fonksiyonlarını bilmesi.
Tiroit tahlili yaptırmaları önemli çünkü fetus belli bir olgunluğa gelene kadar anneden geçen tiroit hormonları çocuğun gelişiminde önemli bir rol oynuyor. Doğmadan önceki 6 ayda da bebekler kendi tiroit hormonlarını üretmeye başlıyor. O 6 ay içinde de anneye bağımlı. Bunun için çok küçük bir eksiklik bile bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebiliyor ve bu da gelişimsel sorunlara yol açabiliyor.
GEBE KALMADAN YAPILMASI GEREKEN TESTLER NELER?
Tiroit hastalıklarında kadınların gebe kalmadan önce yaptırmaları gereken testler, yaptırmaları gereken ölçümler vs var mıdır?
Hamile kalmadan önce bir endokrinoloji uzmanına giderek TSH değerlerine baktırabilirler. Özel durumlarda hekim ek tetkikler de isteyebilir.
Tiroit hastası kadınların gebe kaldıklarını öğrendiklerinde tiroit ile ilgili ilk dikkat etmeleri gerekenler, yapılması gerekenler nelerdir?
Hamile kaldıktan sonra da tiroit değerleri düzenli olarak takip edilmeli. Bu sıklık kişiye göre değişir. Zaten tiroit bozukluğu olan kişilerin her ay tahlil yaptırmaları istenebilir. Bir kan tahlili yaptırarak özellikle TSH değerleri takip edilmeli.
GEBELİKTE TİROİT HORMONUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLER NELER?
Gebelikte tiroit seviyelerinde değişimler beklenir mi? Hangi hormonlarda ne gibi değişimler olur? Hangi seviyeler normal dışı kabul edilir?
Birçok kadın tiroit bozukluğu olduğunu bilerek ya da bilmeyerek hamile kalıyor. Esas gebelikten sonraki dönem daha sıkıntılı. Bir kısım tiroit hastalığı da lohusa döneminde çıkıyor çünkü gebelikte bağışıklık sisteminiz biraz baskılanmış oluyor. Tiroit bozuklukları postpartum, yani lohusalık dönemde sık görülüyor. Biz buna “postpartum tiroidit” (postpartum tiroit iltihabı) diyoruz. Doğumdan sonraki depresyon, çarpıntı ve halsizlikler de tiroit nedeniyle gerçekleşebilir. Tiroit semptomları biraz fazlaysa mutlaka kontrol edilmeli.
GEBELİKTE TİROİT TAKİBİ NASIL YAPILIR?
Gebelikte tiroit takibi nasıl yapılır?
Bu kişiye göre değişir, ancak genel olarak her ay veya 2-3 ayda bir kanda TSH değerine bakılır.
Gebelikte tiroit takibi yaptırmamak, gebelikte tehlikeye sebep olur mu, etkisi ne olur?
Gebelikte tiroit değerlerinin normal seviyelerde olmaması özellikle bebekte birtakım sağlık sorunlarına, gelişim geriliğine, özellikle de beyin gelişiminde sıkıntılara yol açabilir. Annede ise çarpıntı, depresyon, halsizlik gibi belirtiler görülebilir. Bu nedenle tiroit hormonunun takip edilmesi önemli.
GEBELİKTE TİROİT HORMONU YÜKSELİRSE NE OLUR?
Gebelikte tiroit hormonu yükseldiyse ilaç tedavisi uygulanır. Bunun dışında hamilelikte çok özel bir beslenme önermiyoruz, herkese önerilen sağlıklı beslenme tarzı öneriliyor. Bazı özel durumlar var; kişide hipertiroidizm varsa, yani tiroit bezi fazla çalışıyorsa, fazla iyot almaması için iyot kısıtlaması yapıyoruz. Çünkü fazla iyot, tiroit bezlerinin fazla çalışmasına neden oluyor.
GEBELİKTE TİROİT BELİRTİLERİ NELER?
Hamilelikte ortaya çıkan tiroit sorunlarının belirtileri nelerdir? Anne adayları nasıl anlayabilirler?
Hipotiroidizmde bütün vücudun ve metabolizmanın yavaşladığına dair belirtiler olur. Kabızlık, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, konsantrasyon bozukluğu, anlama kabiliyeti zorluğu gibi. Hipertiroidizmde de tam tersi kilo kaybı gibi metabolizmanın aşırı hızlanması olur. Gebelik döneminde tiroit hormonunun kontrol edilmesi çoğu şeyi çözer. Gebelikten önce veya gebeliğin ilk birkaç ayında bakmak lazım, sonrası daha rahat olur.
Gebelikte tiroit değerlerindeki değişiklik düşüğe sebep olur mu?
Tiroit değerlerinde çok ciddi bir sıkıntı yoksa düşük riski oluşmaz.
TİROİT DEĞERLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİK BEBEKTE ZİHİNSEL SORUN YARATIR MI?
Gebelikte tiroit değerlerindeki değişiklik ile birlikte tedavi görmemek bebekte bir hasara yol açar mı? Özellikle zihinsel hasar konusunda korku var tiroit hastalarında. Siz bu konuda ne dersiniz?
İnsanlar biraz panik oluyor ve birçoğu çocukta zekâ geriliği olacağından endişe ediyor. Beyin gelişimini etkileyebilir, dolayısıyla ilaç kullanılmasının gerekli olduğu bazı kesin standartlar var. TSH belli bir değeri geçerse mutlaka ilaç kullanılması gerekiyor ve tiroit hormonu desteğinin alınması gerekiyor. İlaç alırken günlük yaşantınıza devam edebiliyorsunuz. Belli bir problem saptanıp ilaca başlandıysa, ki bunlar yan etkisi olmayan ilaçlar, bunu 4-6 haftalık aralıklarla bazen daha uzun aralıklarla bakıp düzen sağlanabiliyor.
TİROİT İLAÇLARI BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?
Gebelikle beraber kullanılmaya devam edilen tiroit ilaçlarının bebeğe bir zararı var mıdır?
Verdiğimiz ilaçlar tiroit hormonu, bunlar bebeğe zararı olmayan ilaçlar. TSH testi ile kişinin hormon değerlerini ölçüp kişiye uygun ilaç dozunu belirliyoruz. Hipertiroidizm, gebeliğin ilk 3 ayında fizyolojik olarak oluyor. Gebelik hormonlarıyla birlikte tiroit hormonunun fazla çalışması normal bir şey. Bazı kişilerde bu belirgin olup şikâyet yaratabiliyor. Bu geçici bir durum, tedavi edilmesi gereken bir durum değil, üçüncü aydan sonra da geçiyor.
Bir de kalıcı hipertiroidizmler var; bunlar çok sık görünmese bile yine de görülen sorunlar. Her tip tiroit bozukluğunun ayrı tedavisi oluyor.
Gebelikle değişen tiroit seviyeleri, gebelik sonrasında gebelik öncesi değerlerine döner mi? Aynı kalır mı?
Evet, aynı seviyelere döner. Ancak bilinen bir tiroit bozukluğu varsa kendiliğinden normale dönmeyebilir. Burada ilacın dozunun ayarlanması gerekli, bir uzmana başvurmak önemli.
