Kız çocuklarına genellikle bebek, mutfak oyuncakları; erkek çocuklarına ise araba, silah, futbol topu alınıyor. Ancak bu seçimler çocuklarda cinsiyet sınıflandırmasına neden oluyor ve bu kalıplar dışında kalan çocuklar toplum tarafından garipsenebiliyor. ‘’Benim oğlum neden bebekle oynuyor?’’, ‘’Benim kızım neden futbol oynuyor?’’ gibi sorular havalarda uçuşmaya başlıyor. Ancak panik yapmanıza gerek yok. Emsey Hospital Psikiyatri Uzmanı Uzm. Dr. Orhan Karaca, oyuncak seçimi yaparken kız-erkek ayrımı yapmadan çocukların her çeşit oyuncakla oynaması ve sevdikleri insanların rollerini bu oyuncaklarla taklit etmesine izin verilmesi gerektiğini söylüyor. Uzm. Dr. Karaca’ya göre; özellikle ebeveynler erkek çocukların kız çocuklarının tercih ettiği oyuncaklarla oynaması konusunda endişeli olabiliyor. Diğer taraftan kız çocukların erkek çocuklarının tercih ettiği oyuncaklarla oynaması panik yaratmıyor. Bu durum erkek cinsiyeti ayrıcalıklı ve prestij kaynağı görmekle ilişkili. Erkekliğe gelebilecek her türlü zararın ailenin prestijine de yönelebileceği korkusu ebeveynleri bu tür korkulara itebiliyor. Oysa erkek çocukların kız çocuklarının tercih ettiği oyuncaklarla oynamalarının yasaklanması çocukta normal karşılanabilecek bir şeyden alıkonulması nedeniyle problem yaratabiliyor.
ERKEKLER DE EVCİLİK OYNAR!
Kız çocuklarının da erkek çocuklarının da hayatında evcilik oyuncakları yer alması gerekiyor. Çünkü çocukların hayatında hem anne hem baba yani hem erkekler hem de kadınlar var. Bir erkek çocuğun annesini taklit ederek oyuncak tencerelerle yemek yapmaya çalışması kadar doğal bir şey yok. Fakat anne ve baba olarak çocuğa, “Sen erkeksin, kız oyuncaklarıyla oynama” derseniz; kızların tercih ettiği oyuncaklara oynamaya olan ilgisini artırırsınız. Bu nedenle her türlü oyuncakla oynamasına izin verin. Özellikle de erkek çocukların oyuncak tercihlerinde yargılayıcı bir yaklaşım sergilemeyin.
YAŞINDAN KÜÇÜK MALZEMELİ OYUNCAK ALIN
Çocuğumuza oyuncak alırken her zaman sağlıklı olmasına, zehirleme, batma, yutulma ve kemirilmeye karşı riskli olmamasına dikkat ederiz. Ancak bunların dışında unuttuğumuz bir şey var: Çocuğumuzun yaşı ve ruhsal gelişimi. Uzm. Dr. Alkaş, çocuğun kas gücü ve becerisi için yaşından küçük malzeme alınması gerektiğini, büyük malzemenin çocuğun oyuncağa küsmesine veya hırçınlık göstermesine neden olduğunu söylüyor.
HER ALIŞVERİŞTE BİR OYUNCAK ALMAYA SON!
Dışarı her çıktığınızda, bir ağlama krizi sonunda ona oyuncak alıyorsanız hata yapıyorsunuz. İyilik yapıyorum derken ona zarar verebilirsiniz. Uzm. Dr. Alkaş, oyuncağı çok olan çocuklarda dikkat dağınıklığının görüldüğünü söylüyor. Ayrıca çok fazla oyuncağa sahip olması, ileride eşyasına değer vermeyen ve doyumsuz bireylerin yetişmesine sebep olabiliyor. Eğer ‘çocuğum sürekli yeni oyuncak istiyor, baş edemiyorum’ diyorsanız; ona her dışarı çıktığınızda oyuncak almak yerine, mevcut oyuncaklarını kaldırıp bir süre sonra tekrar ona verebilirsiniz. Özlediği ya da unuttuğu oyuncaklarıyla da mutlu olacağına emin olun.
KASLARINI HAREKET ETTİRECEĞİ OYUNLAR TERCİH EDİLMELİ
Çoğu anne ‘oyalansın, ağlamasın, ben de işlerimi yapayım, kafamı dinleyeyim’ deyip çocuklarının ellerine tablet ya da telefonlarını tutuşturuyor. Belli bir yaşa kadar çocukların telefon, tablet gibi teknolojik aletleri kullanımı sınırlandırılmalı. Bunun teknoloji çağında doğan Z kuşağı çocukları için çok kolay olmayacağının farkındayız tabii ki… Bu durumda annelere çok büyük rol düşüyor. Neden mi? Çünkü tablet ve bilgisayarla büyüyen çocukların bedensel gelişiminde ciddi bozukluk görülüyor. İşitsel algıları, dikkatleri, empati yetenekleri ve topluma uyumları sağlıklı gelişmiyor. Unutmayın, ergenlik sonuna kadar çocukların kaslarını hareket ettireceği, ince ve büyük kaslarını geliştirecek oyunlar oynaması gerekiyor. Denge, koordinasyon, planlama, grup uyumu, karşılıklı etkileşim ve duygusal gelişimi için de bu şart. Top oyunları, su sporları, tırmanma, koşma, yarışmalar… Kısaca bahçe ve sokak oyunları gelişimlerini destekleyecek oyunlar.
MESLEKİ EĞİLİMLERİNDE ETKİLİ
Uzm. Dr. Alkaş, mesleki eğilimlerin çocukların hem kendi eğilimlerini hem de oyuncak tercihlerini geliştirdiğini söylüyor. Legolar, yap-bozlar, maket yapımı, mühendislik alanında eğilimi arttırıyor. Bebekler için dikiş, nakış ile ilgili oyuncaklar moda tasarımını desteklerken; ev tasarımı, kutulardan yataklar, dolaplar yapmak iç mimari eğilimi geliştiriyor. Doktor setleri, veterinerlik malzemeleri ise tıbbi alanlara ilginin yanı sıra çocuğun kendi beden sağlığına ilgisini de artırıyor.
Yazı: Sinem Genç
OYUNCAĞINA BAK KİŞİLİĞİNİ ANLA
Tabii ki onun zeka, merak ve ilgi alanlarını geliştirecek oyuncaklar seçmek istiyorsunuz. Ama onun kişiliğine uygun oyuncak seçmediğiniz takdirde ilgisini çekmesini beklemeniz faydasız olacak. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Psikiyatrisi Bölümü’nden Uzm. Dr. Leyla Alkaş, oyuncakların çocuğun kişiliğinin ve tercihlerinin şekillenmesinde de önemli araçlar olduğunu söylüyor. Uzm. Dr. Alkaş’a göre sabırlı çocuklar küçük oyuncaklarla, ayrıntılı ve ince işler çıkarırken; aceleci ve agresif çocuklar, ses çıkaran ve büyük oyuncaklarla çarpışmalı, devirmeli, oyunlar oynuyor. Yardımsever çocuklar hayvanları iyileştirip, doktorculuk oynarken; hırslı çocuklar ise saldırma, rekabet ve yenilmek istemedikleri oyunları tercih ediyor.
OYUNCAKLAR KARAKTERİ DE ETKİLİYOR
Çocukların karakterlerinin şekillenmesinde sadece çocuğun doğuştan sahip olduğu özellikler etkili olmuyor. Dış etkenlerin de payı büyük. Uzm. Dr. Alkaş, çocuğun doğuştan sahip olduğu karakter, onların oyuncak tercihlerini belirlerken; ailenin tercih ettiği oyuncakların da çocuğun karakterini etkilediğini söylüyor. Sadece oyuncak seçimi değil, izlenen televizyon programı, çizgi filmler, oyun oynarken ki senaryolar, çevresinde oyun oynamayı taklit ettiği diğer çocuklar ve ebeveynler de onların karakterini şekillendiren unsurlar arasına giriyor.
