Yazı: Mürsel Çavuş
Organik veya ekolojik beslenme son yıllarda hepimizin kafasını meşgul ediyor. Özellikle hamilelik ve emzirme döneminde büyük önem taşıyan beslenme sürecinde organik ürünlere yer
vermek gerekiyor. İşte uzmanların tavsiyeleri…
Ekolojik ve organik beslenme aynı anlama geliyor; besinlerin en doğal haliyle, suni gübre, böcek ilacı, antibiyotik, çeşitli hormonlar, kimyasal katkı maddeleri kullanılmadan üretilmesi ve bizim bu gıdalarla beslenmemiz demek. Uzman Diyetisyen İdil D. İmamoğlu; “Organik beslenme son yıllarda ülkemizde de oldukça yaygınlaştı. Hatta illerde organik pazarlar kuruluyor.
Her geçen gün organik ürün çeşitliliği artıyor. Ancak organik ürünleri doğru ayırt etmek gerekiyor” diyor. Peki biz gıdaların organik olup olmadığını nasıl anlayacağız? Uzman Diyetisyen İmamoğlu, “Organik tarım hem ulusal hem uluslararası anlamda sıkı denetlenen bir üretim yöntemi. Ülkemizde de üreticiler, organik tarım logosu alabilmek için bir dizi kontrolden geçiriliyor. Bu da organik tarım ürünlerinin diğer ürünlere göre daha fazla kontrol edildiği anlamına geliyor” diyor. Bu yüzden etiketlerin üzerindeki organik logolarını takip etmek gerekiyor.
Uzman Diyetisyen İdil D. İmamoğlu, organik ürünlerin bizi koruduğu kadar doğayı da koruduğu görüşünde: “Organik tarım ürünlerinin tercih edilmesinin tüketiciye faydalarının yanı sıra su kaynaklarını ve toprağı korumaya da faydası var. Son yapılan çalışmalar organik tarımla üretilen besinlerin vitamin-mineral içeriğinin geleneksel tarımla elde edilen ürünlerden çok farklı olmadığını gösterdi. Ancak organik ürünlerin daha iyi kontrollü olmaları, tarım ilaçları, nitrat ve pestisit kalıntılarından yoksun olmaları, özellikle bazı dönemlerde tercih önceliği olabileceği anlamına geliyor.”
BUNLARA DİKKAT!
• Anne-bebek beslenmesinde de gebelik döneminde de öğün kaçırmamak büyük önem taşıyor.
• Basit şeker, gebelik ve emzirme döneminde artabiliyor. Oysa annenin bu dönemlerde yüksek şeker ve şekerli besinlere ihtiyacı yok.
• Gebelik döneminde anne adayının kesinlikle alkol kullanmamasında fayda var. Gebelik döneminde alkol tüketimi, ileri dönemde çocukta öğrenme güçlüklerine sebep olabiliyor.
• Gebelik döneminde deniz zemininde yaşayan deniz canlılarının tüketilmemesine özen gösterilmeli. Karides, midye, kalamar gibi deniz canlılarında cıva yüklemesi daha fazla oluyor. Cıva ise toksik bir madde ve sağlık açısından tehlike doğurabiliyor.
• Annenin hem gebelikte hem de emzirme döneminde yeterli kalsiyum alıyor olması ileri dönemde kemik erimesi riskinden korunmayı sağlıyor.
• Annenin, sütü varsa ilk altı ay sadece anne sütü vermesi yeterli. Altıncı aydan sonra ek besin tüketimiyle birlikte anne sütüne devam edilmeli. Anne sütü iki yaşına kadar bebek için çok yararlı.
ÖNERİ KİTAP
Ekolojik Yaşam Rehberi
Çevre sorunları, gezegenimizde telafisi zor hasarlar oluşturuyor. Bu sorunlara sebep olan faktörleri azaltmak evimizden başlayarak mümkün. ‘Ekolojik Yaşam Rehberi’ evden başlayan
yaşam alışkanlıklarımızı ele alıyor ve yeniden yapılandırıyor. Bedenimize, çocuklarımıza ve evcil hayvanlarımıza gözle görünmeyen ancak uzun süreçlerde zararları ortaya çıkan
tüketim alışkanlıklarımızın yerine, sağlıklı bir yaşamın rotasını çiziyor. Kitabın yazarı Selen Özarslan Aktar, daha Fransa’da lise eğitimini alırken ekolojik sorunlara ilgi duymaya başlamış. ABD’de sürdürdüğü üniversite eğitimi sırasında öğrendiklerini hayata geçirmek için Fransızca ve İngilizce yüzlerce makale ve kitap tarayarak en doğru bilgiye ulaşmayı hedeflemiş. Okuduğu-öğrendiği her ayrıntıyı, her bilgi kırıntısını önce kendisi denemiş. Bir kereliğine değil, yazdığı her cümleyi önce kendi bir alışkanlığa dönüştürmüş. Ve şimdi bu deneyimlerini okurlarıyla paylaşıyor. Aktar, elbiseden yiyeceklere, evde kullanılan ürünlerden sokakta karşılaştığımız tehlikelere kadar yaşamın tüm alanlarında ekolojik yaşamı nasıl
hayatımıza sokabileceğimizi anlatıyor.ORGANiK BESLENMENiN HAMİLELİĞE ETKİSİ
Diyetisyen Özlem Sert Aydın, “Bebeğin gelişimi daha anne karnında annesinin beslenmesinden hatta hamile kalmadan önceki dönemden de etkilenir. Bu nedenle hamile kalmayı düşünenler beslenme düzenlerini gözden geçirmeli. Yapılan araştırmalar ekolojik, içeriğinde hiçbir katkı maddesi olmayan besinlerin vitamin ve mineral içeriğinin de yüksek olduğunu
gösteriyor. Ayrıca içeriğindeki antibiyotik, pestisit ve çeşitli katkı maddeleri bağışıklığı ve bilişsel gelişimi olumsuz etkiliyor” diyor. Uzman Diyetisyen İmamoğlu ise, “Gebelik dönemi, kadınların hayatındaki en önemli dönemlerden biri. Bu dönemde anne adayının sağlıklı beslenmesi hem kendi sağlığı hem de bebeğinin sağlığı açısından önemli. Sadece organik tarım
ürünlerinin kullanılması gerekmiyor elbette. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sebze ve meyvelerin mevsiminde tüketilmesi… Mevsimi dışında bir ürün tercih ediliyorsa bunun
organik tarım ile elde edilmiş ürün olmasında fayda var” diyor.
BABALAR DA DİKKAT ETMELİ
Organik beslenme anne adayları kadar baba adaylarının sağlığını da etkiliyor. Diyetisyen Aydın, “Sperm kalitesi çevresel koşullardan ve babanın beslenmesinden etkileniyor. Besinlerden yetersiz vitamin ve mineral alımı sperm kalitesini ve motilitesini etkiliyor. Özellikle çinko, E vitamini, selenyum, B vitaminleri en çok olumlu yönde etkileyen besin öğeleri” diyor.Organik tarım ürünleri bir miktar daha yüksek oranda antioksidan içeriyor. Bu nedenle sperm kalitesini artırmada sağlıklı, düzenli ve yeterli beslenme ile birlikte organik tarım ürünlerinin tercih edilmesi üretkenlik performansını artırıyor.
ORGANİK BESLENMENİN BEBEK GELİŞİMİNE ETKİSİ
Diyetisyen Özlem Sert Aydın, “Bebeğin gelişimi daha anne karnında annesinin beslenmesinden hatta hamile kalmadan önceki dönemden de etkilenir. Bu nedenle hamile kalmayı
düşünenler beslenme düzenlerini gözden geçirmeli. Yapılan araştırmalar ekolojik, içeriğinde hiçbir katkı maddesi olmayan besinlerin vitamin ve mineral içeriğinin de yüksek olduğunu
gösteriyor. Ayrıca içeriğindeki antibiyotik, pestisit ve çeşitli katkı maddeleri bağışıklığı ve bilişsel gelişimi olumsuz etkiliyor” diyor. Uzman Diyetisyen İmamoğlu ise, “Gebelik dönemi, kadınların hayatındaki en önemli dönemlerden biri. Bu dönemde anne adayının sağlıklı beslenmesi hem kendi sağlığı hem de bebeğinin sağlığı açısından önemli. Sadece organik tarım
ürünlerinin kullanılması gerekmiyor elbette. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta sebze ve meyvelerin mevsiminde tüketilmesi… Mevsimi dışında bir ürün tercih ediliyorsa bunun
organik tarım ile elde edilmiş ürün olmasında fayda var” diyor. Diyetisyen Özlem Sert Aydın, anne adayının sağlıklı besinleri, sağlıklı pişirme teknikleriyle ve dengeli bir şekilde tüketmesinin bebeğin hem anne karnındaki hem de doğumdan sonraki sürecini fiziksel, ruhsal ve zihinsel açıdan olumlu yönde etkilediğine vurgu yapıyor: “Sağlıklı beslenen annenin bebeği genetik hastalıklar yoksa, haftasına ve ayına göre ideal kilo alıyor, sinir sistemi daha sağlıklı gelişiyor, bilişsel gelişimi diğer bebeklere göre daha hızlı oluyor ve kronik hastalıklara yakalanma riski de azalıyor.” Uzman Diyetisyen İmamoğlu ise, “Planlı gebeliklerde anne adayına genellikle folik asit desteği yapılır. Gebelikte folik asit yetersizliği bebekte nöral tüp defektine sebep olur. Bunun yanı sıra gebelik döneminde anne adayının yetersiz ve sağlıksız Beslenmesi bebeğin gebelik boyunca sağlıklı gelişmesini engellediği gibi annede
de ciddi besin yetersizliklerine sebep olur. Bu nedenle anne adayının gebeliği boyunca yeterli ve dengeli beslenmesi, sağlıklı üretilmiş ve mevsiminde besinleri tercih etmesi önemli” diyor.
Satın alacağınız ürünün üzerinde yer alan etiketleri dikkatli kontrol etmelisiniz. Sertifikalı ürünleri bebeğinize rahatlıkla verebilirsiniz. Üzerinde ‘doğal’ yazan her ürünün organik
olmadığını aklınızdan çıkartmayın!
EMZİRME SÜRECİNDE BESLENME
Emziklilik sürecinde ilk altı ay annenin bebeğine kaliteli süt vermesi önemli, sütün kalitesi de annenin beslenmesinden geçiyor. Anne, en başta kaliteli protein almalı, kalsiyumdan zengin besinleri her öğünde ihtiyacı kadar tüketmeli, su tüketimi en az 2.5 litre olmalı, her öğünde sebze veya salata tüketimine özen göstermeli, meyveleri ara öğünlerde tercih etmeli. Ayrıca, kuruyemişler besin içeriğiyle sütün kalitesini etkiliyor. Bu nedenle abartmamak kaydı ile yemekte fayda var. Çay ve kahve tüketimini ise azaltmak şart. Katkı maddesi içeren ve zamanında yetiştirilmeyen besinlerden de uzak durmak gerekiyor. Pişirme teknikleri önemli; kızartma ve mangal yiyeceklerin besin değerini azaltıyor.
Bebekler altıncı aydan sonra ek gıdalara başlıyor. Altıncı aydan sonra ek besinlere geçiş aşamasında yoğun alerjileri varsa organik ürün tercih etmek gerektiğini de unutmayın.
EN SIK YAPILAN HATALAR
• Aşerme ülkemizde psikolojik bir öneme sahip. Anne adayının canı istedi diye bir tepsi baklava yemesi ya da mevsiminde olmayan besinleri tüketmesi, sıklıkla mangalda pişen besinleri tüketmesi sağlıklı değil.
• Eğer bütün besinlerden ihtiyacınız ölçüsünde tüketiyorsanız hamilelik sürecinde aşerme yaşamayabilirsiniz.
• Hamilelikte yalan yanlış bilgilere kulak kabartmak da anne adaylarına zarar veriyor. Bu konuda mutlaka doğru kaynaklara yönelmeli. Anne adayları durumlarını iyi analiz edebilecek bir diyetisyen kontrolünde hamilelik geçirebilir.
• Hamilelik sırasında zararlı diye balık yememek, su yerine hazır meyve suyu tüketmek, ekmek kilo aldırıyor diye pirinç pilavına yüklenmek yapılan yanlışlar arasında.
