Burun tıkanıklığı
nedeniyle yaşanan bu sorunlar yüzünden çocuk psikoloğa götürülüyor, çocukta
zeka geriliği olduğu bile düşünebiliyor. Ancak gerçekte çocuğun sadece teşhis
edilmemiş ciddi burun tıkanıklığı olduğu ortaya çıkabiliyor. Medical
Park Bahçelievler Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Denizhan Dizdar,
çocuklarda sık görülen burun tıkanıklıkları hakkında bilgiler verdi…
Hayatın ilk yıllarından
itibaren burundan nefes almak, en az işitmek ve görmek kadar önemli.
Çocukluğunuzda annenizin yaptığı kurabiyenin kokusunu ömrünüz boyunca
unutmamanızın sebebi bu. Koku hissi beyne en kısa mesafede ve direkt olarak
taşınıyor. Dolayısıyla, siz daha bilinçli olarak koku aldığınızı hissetmeden
koku anında burnunuza ulaşıyor. Bu yaşlarda kazanılan burundan “kaliteli” nefes
alma alışkanlığı büyük önem taşıyor. Yapılan çeşitli çalışmalar ağızdan alınan
nefes ile burundan alınan nefes arasında; hem hava kalitesi, hem koku alabilme,
hem de sosyal ilişkilerimizi düzenlemek açısından farklılıklar olduğunu
gösteriyor.
Geniz eti, kemik ve
kıkırdak eğrilikleri, alerjik nezle ve soğuk algınlığı gibi nedenlerle oluşan
burun tıkanıklıklarının çocukların hayatında önemli sorunlara yol açabildiğini
dile getiren Dizdar, ebeveynlere uyarılarda bulundu:
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ SEBEBİ
Koku alamayan çocuklar da
aynı işitme veya görme problemi olan çocuklar gibi dış dünya ile bağlantımızı
kuran hayati beş duyumuzdan birinden yoksun kalıyorlar. Öyle ki, tam çocuğun dış
dünya ile olabildiğince temas etmesi, anılar oluşturabilmesi, dışarıdan uyaran
alması, çevresiyle ilişki kurması gereken zamanda, burun tıkanıklığı olan bir
çocuğun gelişimi eksik kalabiliyor, uzun dönemde bu öğrenme güçlüğüne kadar
gidebilen problemlere yol açabiliyor.
DOĞUMSAL OLABİLİR
Burun tıkanıklığının birçok
nedeni olabilir. Doğumdan itibaren görülen burun tıkanıklıklarında sık
sebeplerinden biri koanal atrezidir. Burun arkası ile geniz arasının zar veya
kemik doku ile kapalı olmasıdır. Bu durum çocuk doğduğu günden itibaren kendini
belli eder. Tek taraflı veya çift taraflı olabilir. Doğum sırasında veya
sonradan burna darbe almak, burnun dış kısmının yapısal bozukluğu, burun abse
oluşumu da tıkanıklığa neden olur.
Çocuklarda en sık burun
tıkanıklığı sebebi geniz etidir. Geniz eti, tıpkı bademcik gibi bir dokudur. Burnun
arkasında olan, hemen hemen her çocukta olan ama kiminde çok büyük olup nefes
almasını zorlaştıracak kadar hayatını etkileyebilir. Geniz etleri ise ancak
özel aletler yardımı ile (endoskop) görülebilirler.
EN SIK NEDENİ GENİZ
ETİ
Geniz eti çok büyükse,
burundan nefes alıp vermeyi engeller. Buna bağlı olarak uykuda nefes durması
(uyku apnesi) gibi hastalıklara sebep olabilir. Geniz eti dışında viral
nezleler; kronik nezleler, sinüzit ile birlikte olan burun iltihapları, gribal
enfeksiyonlar, enfeksiyonlar, alerji, ev tozları ve polenler burun
tıkanıklıklarına yol açabilir. Bazı ilaçların da burun kuruluğuna ve
tıkanıklığına yol açtığını bilmelisiniz. Çocuklarda uyku apnesi eğer geniz
etine bağlı ise, büyük olan geniz eti alınmalı, bademciklerin büyüklüğü de
eşlik ediyorsa aynı seansta bademcikler de alınabilir.
UYKU ESNASINDA ÇOK
HAREKETLİSİYLE DİKKAT!
Vücudun büyümesi, gelişmesi
ve kendini yenilemesi için gerekli hormonların önemli bir kısmı, uyku esnasında
salınıyor. Burundan nefes alamadığı için uyku kalitesi bozulan ve huzursuz olan
bir çocuğun, gelişimi de etkileniyor. Çocuğunuzun burnu tıkalı, sürekli ağzı
açık geziyor, horluyor, yemek yerken zorlanıyorsa; iştahsızsa, uykusunda
rahatsız, sürekli hareket halindeyse burun tıkanıklığı açısından araştırmakta
fayda var.
TEK TARAFLI BURUN
TIKANIKLIĞI VARSA…
Sürekli tek taraflı burun
tıkanıklığı olan özellikle 3 yaş altı çocuklarda yabancı cisim akıldan
çıkarılmamalıdır. Bu yabancı cisimler çoğu kez çocukların oyuncak parçaları,
çevrede buldukları boncuk, toka, bozuk para, dikiş iğnesi ya da toplu iğne gibi
cisimleri burunlarına sokmaları ile sorunlara yol açabilirler. Çocuğun burnuna sokabildiği
yabancı cisimler genellikle yumuşaktır. Bunların arasında kâğıt mendil, toprak,
oyuncak parçaları, silgi sayılabilir. Bazen çocuk bir şeyleri koklamaya
çalıştığında da burnuna kaçabilir. Burunda yabancı cismin en sık belirtisi tek
taraflı burun tıkanıklığıdır. Tıkalı olan burundan kötü kokulu akıntı gelir.
Zaman, zaman akıntı kanla karışık olabilir. Tedavide doktor tarafından yabancı
cismin burundan çıkarılması esastır.
ÖĞRENME GÜÇLÜNÜN
NEDENİ BURUN TIKANIKLIĞI OLABİLİR
Burun tıkanıklığı tedavi
edilmediği takdirde özellikle çocuklarda fiziksel ve zihinsel bazı problemlerin
de ortaya çıkmasına yol açıyor. Dikkat dağılması, kişilik değişikliği, öğrenme
güçlüğü bu sorunlardan birkaçı. Burun tıkanıklığı nedeniyle yaşanan bu sorunlar
yüzünden çocuk psikoloğa götürülüyor, çocukta zeka geriliği olduğu bile
düşünebiliyorlar. Ancak gerçekte çocuğun sadece teşhis edilmemiş ciddi burun
tıkanıklığı olduğu ortaya çıkabiliyor.
AKCİĞER HASTALIKLARINA
NEDEN OLABİLİR
Uykuda tıkanmalar zamanla,
çocuğun diş, yüz yapısını etkileyebilir. Burun tıkanıklığı olan çocuk genelde
ağzı açık durur. Uyurken horlama olabilir. Bunlarda genellikle geniz akıntısı
vardır. İnatçı öksürükler burun tıkanıklığına eşlik eder çünkü hava
temizlenmeden ve ısıtılmadan akciğerlere gider. Ve bu ciddi akciğer
problemlerine de sebep olur. Çocuktaki bu tıkanıklık durumunda sorun burundan
kaynaklanıyorsa, kulaklar da etkilenebilir. Geniz bölgesinde bulunan kulak
kanalı kapanarak, kulakta sıvı birikimine ve işitme kayıplarına neden olabilir.
Bu durum daha da ilerlerse çocuğun işitme ve konuşma gelişimini engelleyebilir. Horlama ve uyku apnesi
durumu nedenine yönelik tedavi edildiğinde ve sorunlar çözümlendiğinde; burnu
açılan çocuğun uyku kalitesi düzelecektir. Uyku kalitesi düzelen çocuğun okul
başarısı yükselecek, gece uykuda büyüme hormonu salgısı artacağından büyümesi
ve gelişimi hızlanacak, iştahı yerine gelecektir.
BURNU RAHATLATAN
FORMÜLLER
Gribal enfeksiyonlar ve bu
nedenle oluşan burun tıkanıklığınız çabuk geçsin istiyorsanız; bunlara dikkat!
Tuzlu su burnu açıyor:
Burnun tuzlu su ile temizlenmesi; ödemi
azaltarak burun tıkanıklığının azalmasına ve mikropların burundan mekanik
olarak temizlenmesine yardımcı olur.
Peteklere ıslak bez: Kuru bir
ortam burun tıkanıklığının artmasına neden olabilir. Bulunduğunuz
ortamların nem dengesini sağlayın. Bunu basit yöntemlerle yapabilirsiniz. Evde
kalorifer peteklerinin üzerine ıslak bez konulabilir. Islak bezden çıkan buhar
ortamdaki havanın yumuşamasını sağlar.
Ortamdan kaynamış suyu
eksik etmeyin: Bir çaydanlık içerisinde su
kaynatın ve bulunduğunuz ortama koyun. Suyun buharı nem oluşturacaktır.
Yatak odasını 10
dakika havalandırın: Yatak odasını her gün
en az 10 dakika havalandırın ve odada halı bulundurmayın. En sık alerjik burun
tıkanıklığı sebebi olan akarlar halıda bulunurlar.
