Bebeğinizi kucağınıza almadan önce yeni kelimeler duyacak, terimlerle tanışacak, testler yaptıracaksınız. ‘Yeni başlayanlar için hamilelik sözlüğü’ne göz atın, işinizi kolaylaştırın! Bu sayfada merak edilenler terimler için kısa kısa açıklamaları bulabileceksiniz. Sayfanın altındaki alfabetik dizinde ise bu terimlerin detaylı açıklamaları karşınızda olacak. İşte A’dan Z’ye hamilelik/gebelik sözlüğü; hamilelik ve doğumla ilgili merak edilen terimler:
Jinekolog geçmiş: Daha önceki düşük, kürtaj gibi vakalarınız anlamına geliyor ve bunları gizlemeden doktorunuzla net bir şekilde paylaşmanız şart!
Kanlı işaret (Nişan): Hamileliğin sonlarında vajinadan az miktarda kan gel¬mesine deniyor ve genellikle doğumun başladığına işaret ediyor.
Lanugo: Doğumdan önce fetüsün özellikle sırt, omuz, kol ve bacak derisini örten ince tüy tabakası.
Linea nigra: Latincede siyah çizgi anlamına geliyor. Hamilelik sırasında karında görülen, göbek deliğinden kasıklara uzanan koyu renkli dikey çizgiye de bu ad veriliyor. (Linea Nigra hakkında detaylı bilgi için linki tıklayın)
Mekonyum: Siyah-yeşil renkli ve yapışkan bir madde olan mekonyum bebeğin ilk kakası!
Mezoderm: Başlangıç evresindeki embriyonun ortasında oluşan ve fetüsün büyük bir kısmını oluşturan hücre tabakası.
Nonstres test: Bebeğin anne tarafından hissedilen hareketlerinin bir uzman tarafından, fetsun kalp hızındaki değişimlerle birlikte kaydedildiği teste deniyor.
Oksitoksin: Doğum sırasında salgılanarak rahmin kasılmasını sağlayan bir madde. Ayrıca doğum sürecini başlatmak ya da hızlandırmak için kullanılıyor.
Ovulasyon: Yumurtlama.
Östrojen: Bu hormon süt salgı bezlerini harekete geçiriyor ve rahminizi fetusun büyümesine hazırlıyor.
Plasenta: Plasenta geçici bir organ ve hamilelik döneminde büyük görevler üstleniyor. Anne ve bebeğe ait iki dolaşım sistemini birbirinden ayıran plasenta, anne ile bebek arasındaki besin, oksijen ve diğer maddelerin alışverişini sağlıyor.
Reflü: Gebelik sırasında rahim boyutları büyüdüğünden mideye baskı yaparak içindeki basıncın artmasına neden oluyorr, bu da reflüye eğilimi arttırıyor.
Sabah bulantısı: Hamileliğin ilk üç ayında ortaya çıkan mide bulantısı ve kusmalara deniyor.
Serviks: Rahim ağzı.
Şeker Yükleme Testi: Şeker hastalığı konusunda hiç şikayeti olmasalar bile tüm anne adaylarına 24-28. haftalar arasında şeker yükleme testi uygulanıyor. Yapılan kan ölçümlerine göre, değerlerin yüksek çıkmasıyla gebelik diyabeti tanısı konuyor.
Trimester: Hamileliğin, her biri 12 hafta süren üç eşit dönemi.
Toksoplazma enfeksiyonu: Toksoplazmozis anne karnındaki bebekte enfeksiyona ve bazı anomalilere neden olan bir enfeksiyon. Az pişmiş et yemek ve kedilerle temasla bu hastalığı alabilirsiniz.
Ultrason: Gelişen ultrason tekniği ile ultrason sayesinde bebekte herhagi bir anormallik olup olmadığını anlamak artık daha kolay.
Üçlü test: Anne adaylarına hamileliğin 16-18. haftaları arasında önerilen bir kan testi. Anne adayından alınan kanda, üç ayrı hormon ölçümü yapılıyor. Yapılan incelemeler ve sonuçlar karşısında bebekte Trizomi 21 (Down Sendromu), Trizomi 18 ve Nöral Tüp Defekti (NTD) varolma olasılığı hesaplanıyor.
X ışınları: Radyasyon bebekte zararlar oluşturabileceğinden röntgen çektirmenizi isteyen bir doktor olursa, mutlaka gebe olduğunuzu belirtmeniz gerekiyor.
Vajina: Doğum kanalı. (Vajinanın yapısıyla ilgili detaylı bilgi için tıklayın)
Varis: Varis problemi gebelikte daha yoğun olabiliyor. Gebelikte damarlarda pıhtılaşma eğilimi arttığından varisle birleşince önemli problemler yaratabiliyor. Bu durumu doktorunuzla konuşarak gerekli durumlarda varis çorabı giymek gibi önlemler alabilirsiniz.
Verniks: Rahmin içinde fetüsün derisini kaplayan epityal hücrelerden oluşan, peynir kıvamında yağlı, beyaz bir madde.
Yalancı gebelik: Tüm gebelik belirtilerinin olmasına rağmen, rahimin boş olması anlamına geliyor.
Yolk kesesi: Plasenta gelişmeden önce anne ve bebek arasındaki madde değişimini sağlayan kese.
Zigot: Gebeliğin ilk iki haftası süresince gelişmekte olan döllenme ürününe, döllenmiş yumurta (zigot) adı veriliyor. Yazı: Burçin Öztınaz
Amniyosentez: Anne adayının karın cildinden girilen bir iğneyle rahim içine ve buradan da bebeğin içinde yüzdüğü amniyon sıvısına ulaşılması ve buradan sıvı alınması işlemidir. (Detaylı bilgi için amniyosentez nedir? linkini tıklayın)
Amniyon kesesi: Doğum yaklaşana kadar embriyonun içinde olduğu bir çift zar. İçteki zarda amniyon sıvısı ve fetüs bulunur. Amniyonun bulunduğu koryonu içeren dıştaki zar ise plasentanın bir parçasıdır. (Koryon: Embriyoyu saran keseyi ve plasentanın bir kısmını oluşturan iki fetüs zarından dışta olanı.)
Amniyon sıvısı: Bebeğin anne karnında içinde bulunduğu sıvıya bu isim veriliyor. Amniyon sıvısı, embriyo ile birlikte ortaya çıkıyor, gebelik boyunca fetusu koruyor, besliyor ve doğumla birlikte görevi sona eriyor. Amniyon sıvısı bebeğin gelişimi için çok önemli ve bu sıvı olmadan yaşaması mümkün değil.
Beta HCG Testi: Bu, kanda yapılan ve en doğru sonucu veren gebelik testi. İdrar testi ile hamile olduğunu öğrenen anne adayının mutlaka bir sağlık merkezinde kan testi de yaptırması gerekiyor. (Detaylı bilgi için Beta HCG Testi linkini tıklayabilirsiniz)
Chadwick işareti: Hamilelik sırasında vajinadaki mukozanın ve rahim ağzının koyu mavi veya mor renge dönüşmesi olarak tanımlanıyor. (Detaylı bilgi için Chadwick İşareti linkini tıklayabilirsiniz)
Çatlak: Hormonal değişim, derinin gerilmesi ve kilo artışı gibi nedenlerle hamilelikte çatlaklar yoğun olarak görülüyor. Önceleri pembe, mor renkle kendini gösteren ve zamanla beyaz renge dönüşen çatlaklar karın, göğüs ve kalça başta olmak üzere tüm vücutta görülebiliyor. Genetik yapı çatlak oluşumunu belirleyen önemli faktörlerden biri. (Hamilelik çatlarıyla ilgili detaylı bilgi için tıklayın)
Doppler Ultrasonografi: 20-24’üncü haftalar arasında bir tarama testi olarak önerilen Doppler ultrasonografide, bebekteki ve bebeğe kan götüren yapılardaki kan akışı Doppler cihazıyla ölçülüyor. Yani anneden bebeğe ve bebekten anneye giden kan akımları değerlendiriliyor.
Dörtlü tarama testi: Anne karnındayken bebeğin olası problemlerini tespit etmek için dört kan bileşeninin ölçülmesi.
Ektoderm: Embriyonun tepesinde oluşan ve amniyonu, sinir sistemini ve cildin dış tabakasını oluşturan hücre tabakası.
Endoderm: Embriyonun altında oluşan ve kendi üzerine kıvrılarak sindirim borusunu, akciğerleri, yolk kesesini ve amniyonu oluşturan hücre tabakası.
Embriyo: Gelişimin ilk aşamalarındaki organizma. Hamile kaldıktan sonra 10 haftaya kadar bebeğe embriyo deniyor.
Ense kalınlığı ölçümü: Doktorun bebeğin ensesinin arkasındaki alanı ölçmesine yarayan detaylı bu ultrason tetkik, kan testi sonuçlarıyla birleştirildiğinde bebeğin Down sendromu riskini hesaplamada kullanılıyor.
Fetüs: Hamileliğin 10’uncu haftasından doğuma kadar olan sürede anne karnındaki bebeğe verilen isim.
Folik asit: Folik asit, anne adaylarının hamile kalmadan önce başlaması gereken vitamin grubundan. B grubu vitaminlerden biri olan Folik asit, hücre yapı taşlarının, kan hücrelerinin ve özellikle de sinir sistemi dokularının oluşum ve gelişimde önemli bir role sahip.
Göbek kordonu: Gelişmekte olan bebeği plasentaya bağlayan kordona deniyor. Bebekten atık maddeleri ve karbondioksidi atıyor, anneden bebeğe oksijen ve besin taşıyor.
Hamilelik diyabeti: Gebeliğe bağlı geçici şeker hastalığı anlamına geliyor. (Detaylı bilgi için hamilelik şekeri linkini tıklayın)
Infertilite: Bir yıl boyunca korunmamaya rağmen gebeliğin olmadığı kısırlık durumuna deniyor. (Detaylı bilgi için infertilite nedir? tıklayın)
İkili test: Gebeliğin erken döneminde anomalili bebekleri tespit etmek ve bu gebelikleri sonlandırmak için yapılan tarama testlerine bu ad veriliyor. Hamileleğin 11-14. haftaları arasında yapılıyor.
Hirsutizm (Aşırı tüylenme) : Kadınlarda androjen yani erkeklik hormonunun normalden fazla olması sebebiyle yaşanan aşırı tüylenme durumudur. Genel olarak kadınlar için normal kabul edilmeyen dudak üstü, çene altı, göğüs arası ve çevresi, göbek ve bel bölgesinde meydana gelir. Aşırı tüylenme başlı başına büyük bir sağlık problemiyken buna eşlik eden adet düzensizliği, sivilce oluşumu ve erkek tipi saç dökülme gibi sorunlar genellikle hormon bozukluğuna işaret eder.
Pika sendromu: Hamilelik sürecinde mevsimi olmayan meyve ve sebzeleri aşeren kadınlara rastlamak olağan bir durum olsa da çamur, toprak, kireç gibi besin dışı maddelerin aş erilmesi şaşırtıyor. Daha çok demir, kalsiyum, bakır, çinko, B1 vitamini, B6 vitamini gibi eksikler sebebiyle ortaya çıktığı düşünülen hamilelikte pika sendromu, yabancı maddelere hissedilen karşı konulamaz dürtü olarak tanımlanıyor.
