Tüp bebek tedavisi nasıl yapılıyor?
Her kadın her ay bir yumurta yumurtlar.
Bu sayıyı, hormon ilaçlarıyla arttırıyoruz.
Bunun sebebi tek bir kerede başarı şansını
arttırmak. Sonrasında hasta yumurtaları
toplanmak üzere laboratuvara geliyor.
Toplanan yumurtalar, gerek tüp bebek
gerek enjeksiyon tedavisiyle, spermlerle
birleştirilerek embriyo oluşturuluyor.
Tüp bebek laboratuvarları tüp bebek
merkezlerinin mutfağı diyebilir miyiz?
Evet ve o mutfak çok ilginç gerçekten.
Kadın doğumcular kendi odalarında
hastalarını görüyor ama biz ev ortamımız
gibi bir yerde, günde sekiz saatten
fazla süreyi hep bir arada geçiriyoruz.
Dolayısıyla uyumlu olmalıyız, başarıyı
etkileyen bir faktör bu. En önemlisi çok
ince detaylarla ilgileniyoruz. Doğal olarak;
obsesif yapıya sahip insanların daha
başarılı olması bekleniyor laboratuvar
ortamında. Her yaptığınız işlemde çift
göz bakmalısınız, mikroenjeksiyon ve
embriyo transferi esnasında iki kişinin
kontrol etmesi gerekiyor örneğin
dünyada da bu böyle.
Yumurta dondurma son yıllarda
kadınların ilgisini çeken bir uygulama
ama ülkemizde yasak…
Sosyal endikasyonlu yumurta
dondurma yasal değil. Yani keyfe
keder, yaşım geçiyor diye yumurta
donduramıyorsunuz. Tıbbi endikasyon
durumunda uygulanabiliyor ancak,
örneğin kanserli hastalara… Yaşı ilerleyen
bir kadının yumurta rezervinin azalması
da aslında bir tıbbi endikasyon kabul
edilmeli fakat hala edilmiyor. Yumurta
dondurmak isteyen çok fazla kadın bize
başvuruda bulunuyor, ben onları özellikle
İtalya, İspanya’da çalışan arkadaşlarıma
yönlendiriyorum. Çok yakın dönemde,
3-4 yıl önce bile yumurta dondurma
önerilmiyordu ama çok başarılı bir
şekilde yapılıyor şu anda. Bugün yumurta
dondurup 8-9 yıl sonra çocuk sahibi
olabiliyorsunuz ve bunun hiçbir yan
etkisi de yok.
Tüp bebek tedavisi esnasında nelere
dikkat etmek gerekiyor?
Aşırı miktarda tüketilen sigaranın,
yumurtanın kalitesini bozduğunu
gösteren çalışmalar var. Bazı kliniklerde
hastalar diyetisyen eşliğinde tedaviye
alınıyor. Avustralya’da yapılan bazı
çalışmalar, protein ağırlıklı beslenen
hastaların tüp bebekte gebelik şanslarını
arttığını gösteriyor. Ama bunların hiçbiri
kanıta dayalı değil.
En fazla kaç kez denenebiliyor?
Üç kez denedikten sonra şansı arttıran
bir durum yok. Ancak yedi, sekiz hatta
dokuzuncu denemede gebe kalan
hastalar var.
Sizin anne adaylarına önerileriniz neler?
Yaş olayı gerçekten çok önemli.
Hayatınızı düzene koyduysanız,
kimden çocuk sahibi olmak konusunda
eminseniz, hemen çocuk yapın. Ne kadar
erken o kadar iyi diyorum.
Minik bir bebek, dünyanın
herhalde en güzel şeyi.
Ancak bazı kadınlar karar
verdikten hemen sonra
anne olma arzularına
kavuşurken, bazı kadınlar diğerleri kadar
şanslı olmayabiliyor. Anne olamamanın
en birincil nedeninin yaş faktörü
olduğunu biliyor musunuz? Kadınlar,
22-28 yaşları arasında en verimli çağında
oluyor. Fakat sınırı geçince, yumurta
rezervleri azalıyor ve çocuk sahibi olmak
güçleşiyor. Bu açıdan, 20’li yaşlarındaki
kadınlar, 40’larındakilere göre hemen
hemen iki kat daha şanslı. Sadece yaş
değil ancak etki faktörü olan; hormonal
bozukluklar, aşırı kilo, sürekli bu konuya
odaklanarak stres yapmak da neden
olabiliyor.
Neyse ki, doğal yoldan bebek sahibi
olamayanların bir şansı var: Tüp
bebek! Duruma göre aşılama, IVF,
mikroenjeksiyon gibi yöntemlerden
biriyle tedavi olabiliyorsunuz. Ama
bu öyle bir alan ki, her geçen gün
yeni bir yöntem çıkıyor. Bu da
anne olma ihtimalini her geçen gün
arttırıyor.
Yumurtalar
tükenmeden
harekete geçin!
Sonuç olarak hamile kalamıyorsunuz ve
tüp bebek yapmaya karar verdiniz. Hep
doktorunuzla haşır neşir olacaksınız ama
tüp bebeğin başarısının, doktordan daha
çok laboratuvar ortamındaki çalışmalara
bağlı olduğunu bilmelisiniz. Öyleyse gelin
mutfağa inelim. Amerikan Hastanesi
Embriyoloğu, Türk Embriyoloji
Derneği Başkanı ve
Avrupa Üreme Tıbbi
Birliği Üyesi olan
Başak Balaban ile son
tedavi tekniklerini ve
kadınların kurtarıcısı
olabilecek yumurta
dondurma yöntemini
konuştuk.
Günümüzde normal yollardan çocuk
sahibi olamayan pek çok çift var. Stres
mi, yaş mı, yediğimiz içtiğimiz mi, nedir
sebebi?
Temel sebebi, yaş faktörü. Kadınların
kariyer sahibi olmaları, ileri yaşta
evlenmeleri ve anne olmayı ertelemeleri
öncelikli neden.
İleri yaştan kastınız ne? Kaç yaşında geç
kalmış oluyoruz?
İnfertilite konusunda, genellikle 35 yaş
ve üzeri ileri yaş sınıfına giriyor. Biz belli
sayıda yumurta rezerviyle başlıyoruz
hayata, zaman içerisinde de bunları
harcıyoruz. Erkeklerde öyle değil, onlarda
sperm üretimi sürekli gerçekleştiği için
yaşa bağlı olarak bir azalma olmuyor.
Bizimse, ilerleyen yaşla birlikte yumurta
rezervlerimiz azalıyor. 15-16 yıl önceki
anne olma yaşıyla şu anki anne olma
yaşı arasında 3-3.5 yaş fark var, ki bu
ciddi bir oran.
Kimlere tüp bebek tedavisi
uygulanabiliyor?
Bir kadın yumurta ürettiği sürece tüp
bebek uygulanabilir. Erkekte menide
sperm olmasa bile çeşitli yöntemlerle
sperm üretebiliyoruz ve üreme elde
edilebiliyor. Ama belli bir yaştan özellikle
40 yaşından sonra, yumurta olup
gebe kalma şansı da olsa, kromozom
anomalilerinden dolayı tüp bebek
uygulanamayabiliyor. Bu, kliniğine
göre değişiyor, kimi 40-42 yaşından
sonra yapmıyor, kimi 45 yaş üzerine
uygulamıyor. Yumurta rezervi ve
hormonlara bakılarak karar veriliyor.
Ne kadar süre hamile kalınamazsa,
normal yollardan çocuk sahibi olmakta
güçlük var denebilir ve tüp bebek
uygulanır?
Hastanın yaşına bağlı. 20 yaşındaki kadın
yeni evliyse yaklaşık 2-3 yıl spontan
denemesi öneriliyor ama 38 yaşındaki
kadın için bu bir yıla indirgenebiliyor.
Yumurtayı doğa seçiyor
Kadınlar her regl döneminde bir
yumurta üretiyor ve yumurtluyor.
Tüp bebekte amaç, birden fazla
yumurta üreterek daha fazla yumurtayı
döllemek. Bunun için kullanılan ilaçlar
hem yan etki açısından hem de
tedavi maliyeti açısından hastaları
rahatsız edebiliyor. Doğal Tüp Bebek
yöntemindeyse, kadınların normal adet
döneminde oluşacak olan yumurtası,
yani doğanın seçtiği yumurtaya tüp
bebek işlemi uygulanıyor. Burada
önemli olan nokta, yumurtanın ilaç
zoruyla değil tamamen doğal olarak o
ay için seçilen yumurta olması.
Yan etkileri çok az
Tüp bebek tedavisi normalde yorucu bir
süreç. Bu yöntemde, tedavi sırasında
ilaç kullanımına bağlı olarak karında
şişlik, ağrı ve bulantı gibi yan etkiler
görülmüyor. Hormonlar aşırı artmadığı
için tedavi sürecinde kan testine gerek
olmuyor. Hastaların kliniğe geldikleri gün
sayısı azalıyor ve dolayısıyla hastanın
günlük hayatı fazla etkilenmiyor.
Yumurta toplama işlemi beş dakika
kadar sürüyor ve çok hafif anestezi
kullanıldığı için hastalar operasyondan
15 dakika sonra taburcu edilebiliyor.
Doğal Tüp Bebek’te çoğul gebelik riski
yok. Bu yöntemi cazip kılan bir diğer
avantajsa, yöntemin düşük maliyetli
olması ve gebelik oluşmadığı takdirde
bir sonraki ay tekrar tedaviye devam
edilebilmesi. Özellikle tüp bebek
tedavilerinde hastalarda oluşan yüksek
stres, doğal tüp bebek tedavisinin çok
kolay olması sayesinde aşılabiliyor.
