Hamilelik takipleri esnasında anne adaylarının sıklıkla merak ettikleri konulardan bir tanesi de bebeklerinin boy ve kilolarının normal olup olmadığı. Bu süreçte bebeğin ağırlığı pek çok açıdan önemlidir ve boy- kilo artışı bizlere bebeğin sağlığı ile ilgili önemli ipuçları verir. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Başar Önal doğum kilosunu etkileyen faktörleri anlattı…
BEBEKLERİN İDEAL DOĞUM KİLOSU/BOYU VAR MI?
Gebelik süresi insanda kadının son adet tarihinin ilk gününden itibaren 9 ay 10 gün-280 gün- 40 hafta olarak tanımlanmıştır. 37-41. gebelik haftaları arasında gerçekleşen bütün doğumlar miadında kabul edilir. Bu dönem içinde doğan bebeklerin doğum ağırlıkları genellikle 2500-4000 gram arasındadır. Bu değerlerin altında dünyaya gelen bebekler düşük doğum ağırlıklı, üzerinde dünyaya gelen bebekler ise yüksek doğum ağırlıklı olarak adlandırılır. Ortalama doğum ağırlığı yani 50nci persantil kız bebekler için 3290 gram erkek bebekler için ise 3430 gramdır. Boy uzunluğu ise 50nci persantilde kız bebekler için 49 cm erkek bebekler için 50 cm dir. Bu değerler tekil gebeler için geçerli olup çoğul gebeliklerin doğum persantilleri farklıdır.
BEBEKLERİN DOĞUM AĞIRLIĞI VE KİLOSUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER NELER?
Bebeklerin doğum ağırlığı ve boyunu etkileyen birçok faktör vardır. Gebeliğin son dönemlerinde sağlıklı gelişen bir fetus ortalama haftada 200 gram alır. 37. gebelik haftasında doğan bir bebekle 41. haftada doğan bebek arasında ağırlık ve boy farkının buna göre değerlendirilmesi gerekir.
Bebeklerin doğum ağırlığı ve boyunu etkileyen diğer bir faktör annenin sahip olduğu kronik sistemik hastalıklarıdır. Kronik böbrek hastalığı, hipoksi ile seyreden kalp hastalığı, beslenme bozukluğu ile seyreden sindirim sistemi hastalıkları, otoimmün hastalıklar, şiddetli anemi ile seyreden hastalıklar bebeklerde düşük doğum ağırlığına sebep olabilmektedir. Gebelik döneminde geçirilen ağır enfeksiyon hastalıkları bebeklerde gelişme geriliğine sebep olmaktadır. Bunun dışında geçirilen diğer organik veya psikolojik rahatsızlıklar da düşük doğum ağırlığına sebep olabilir.
Özellikle gebelik döneminde tansiyon yükselmesi vücutta yaygın şişmeler ve idrarda protein görülmesi tablosuyla seyreden preeklampsi hastalığı (gebelik zehirlenmesi) uteroplasental dolaşımı bozarak bebeklerde gelişme kısıtlılığı yaratmakta erken doğum ve düşük doğum ağırlıklarına sebep olabilmektedir.
SİGARA KULLANIMI DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞINA YOL AÇABİLİR
Gebelik döneminde tütün ve toksik madde kullanımı uteroplasental dolaşımı bozarak düşük doğum ağırlığına yol açar. Gebelik süresince günde 10 sigara içen kadında bebek doğum ağırlığı ortalama 170 gram, 15 sigara içende 300 gram, 20 sigara içende 500 gram eksilmektedir.
Annenin yetersiz beslenmesinin düşük doğum ağırlığına yol açtığına dair bilgiler tartışmalıdır. Günlük 1500 kcal lik beslenmenin bebeğin gelişmesini sağlamaya yeterli olduğu düşünülmektedir.
Kan şekerleri iyi kontrol edilip regüle edilemeyen diyabetik gebelerde ise normalden kilolu bebekler dünyaya gelebilmektedir. Bu bebekler kilolu olmakla birlikte gerek doğum öncesi gerek doğum sonrası bir çok problemle karşılaşabilmektedirler.
BEBEĞİN İRİ OLMASI NORMAL DOĞUMA ENGEL OLABİLİR
Bebeğin iri olması normal doğum sırasında bebekte ve annede komplikasyonlara neden olabilmekte ya da normal doğuma engel oluşturabilmektedir. Sezaryen gerekliliği artmaktadır. Bütün gebeler diyabet yönünden taranmalı ve diabet saptandığında kan şekerleri mutlaka regüle edilmelidir.
Anne adayının gebelik döneminde gebelik muayene ve tetkiklerini düzenli yaptırması, sağlıklı beslenmesi, optimum kilo alınımını sağlaması (12-13kg) eğer çalışıyorsa koşullarının gebeliğe uygun düzenlenmesi, anne adayının gebeliğin her dönemini mutlu, huzurlu geçirmesi bebeğin ana rahminde sağlıklı gelişimini sağlayacaktır.
ETNİK GRUP VE IRK DA DOĞUM KİLOSUNU ETKİLEYEBİLİR
Bebeklerin doğum ağırlığı ve boyunu etkileyen en önemli faktör ise anne ve babanın boyları etnik grup ve ırk özellikleridir. Gebeliğe 45-50 kilo ile başlayan 160cm boyundaki bir kadınla 180cm boyunda daha iri yapılı bir kadının bebeğinin doğum ağırlıklarının farklı olması kaçınılmazdır. Biliniyorsa annenin ve babanın kendi doğum ağırlıkları da fikir verebilir.
Doğum beklenen 37-41. haftalarda gerçekleşmiş olmasına rağmen bebeğin doğum ağırlığı ve boyu % 3-% 97 persantiller arasında değilse pediatri hekimi tarafından ayrıntılı muayene ve tetkikleri yapılmalı ve sonuçlara yönelik takip ve tedavileri düzenlenmelidir.
