Anne adayları çoğunlukla hamile olduklarını öğrenmelerinin sonrasında bebeklerinin hareketlerini hissedecekleri o heyecanlı anı beklemeye başlar. Dolayısıyla “Bebeğin hareketleri ilk ne zaman hissedilir?” ya da “Anne karnında bebek hareketleri azalırsa veya çoğalırsa endişe etmeli miyim?” gibi pek çok soru akla gelir. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Ulviye Hanlı bebek hareketlerine dair bilmemiz gerekenleri aktardı.
Bebek hareketleri ilk ne zaman hissedilir?
Bebek hareketlerinin takip edilmesi, bilinen en eski fetal iyilik hali değerlendirme metotlarından biridir. Basittir ve anne tarafından çok rahatlıkla uygulanabilir. Risk altındaki fetusun belirlenmesini amaçlar. Fetal hareketler ultrason ile 7-8. gebelik haftasından itibaren saptanabilir, ancak annenin hissetmesi: 16-20. gebelik haftalarından itibaren olur.
Bebek hareketleri ikinci hamilelik ve sonrakilerde farklı mıdır?
Daha önce doğum yapmış annelerde daha erken haftalarda da hissedilir. Erken haftalarda bu hissin gaz mı yoksa bebeğin ilk hareketleri mi olduğunu ayırt etmek zor olabilir. İlk başlarda hareketler kedi patisi veya kelebek kanadı şeklinde tariflenir. Hamileliğin 16. haftasına gelindiğinde hareketlenmeler daha da hissedilir bir hale gelir. Hamileliğin 24. haftasına ulaşıldığında ise bebek artık fazlaca büyümüştür ve hareketleri dışardan çok rahat izlenebilir bir hale gelir.
Bebekler anne karnında ne tür hareketler yapabilirler?
Gebelik haftası ilerledikçe bu hareketler daha kuvvetli hissedilir. 28-32. haftalarda en yüksek düzeydedir. Gün içinde giderek artar. Gece en fazla hissedilir. Yedikleriniz de bebeğin aktif olarak hareket etmesini sağlayabilir. Özelikle şekerli yiyecekler bebeğin daha çok hareket etmesine neden olur.
Gebeliğin ilerleyen zamanlarında tekme, yumruk ve yuvarlanma gibi fetal hareketler daha net bir şekilde hissedilir. Aynı zamanda fetüs, sese ve annenin duygularına cevap verebilmektedir. Bebek annesinin sesini iyi duyar ve ona hareketleriyle tepki verir. Yüksek sesli müzik veya gürültü bazen onu rahatsız eder ve hareketler yoğunlaşır, karında küçük şişlikler belirir, bunlar kollar veya bacaklardır. Ayrıca güneş ışığına ve sıcaklık değişikliklerine tepki verir.
Bebek büyüdükçe hareketler değişir mi?
Anne karnındaki bebeğin ciğerleri diğer organlarına göre daha yavaş ve en son gelişme gösterir. Anne karnında 9 ayını dolduran bebekler artık nefes alışveriş egzersizleri yapar ve emme refleksi göstererek amnion sıvısını yutarlar. Bu da hıçkırığa neden olur. Daha çok anne yemek yedikten sonra bebekte bu hıçkırık hareketi hissedilir. Anne karnındaki bebeğin hıçkırması korkulacak bir durum değildir.
Hareketler dışarıdakiler tarafından gözlemlenebilir mi?
Her fetusun hareket etme alışkanlığı farklıdır ve bu hareket etme alışkanlıklarındaki değişiklik anne adayı tarafından kolaylıkla fark edilir. Bebek hareketlerinin sayısı ile bebeğin anne karnındaki sağlık durumu arasında belli bir bağlantı olması nedeniyle özellikle riskli gebeliklerde anne adaylarına “bebek hareketlerine dikkat etmeleri” söylenir. Bebeğinin hareketlerinin azaldığını fark ettiğinde mutlaka doktoruna bildirmesi gerektiği tembihlenir.
Bebek hareketlerinde azalma ne anlama gelir? Bebekler günde kaç kez hareket etmeli?
Her hareket azalması mutlaka işlerin yolunda olmadığı anlamına gelmez. Bebek hareketleri günün değişik saatlerinde farklılıklar gösterir ve anne adayları gün içerisinde iş temposu nedeniyle bebek hareketlerine tam olarak konsantre olamadıklarından normal oynamakta olan bebeği hissedemeyebilirler. Bu da anne adayının endişelenmesine neden olabilir.
10’a kadar sayma yöntemi bebek hareketlerinin azaldığını düşünen ancak bundan tam emin olmayan anne adayları için sakin bir köşeye çekilip gerçek bir azalma olup olmadığının belirlenmesi için kullanılabilir. Fetal hareketlerdeki azalmayı tespit edecek optimal bir yöntem yoktur, ancak anne istirahat halindeyken normal bir fetüs 2 saat içerisinde en az 10 kez hareket eder. Anne aktif halde iken 12 saat içinde en az 10 kez hareket etmelidir.
Anne adayının açlığı, sigara kullanması, ilaçlar, yorgun olması gibi etkenler hareketlerin sıklığını etkiliyor mu?
Gebelik haftası gebenin kullandığı ilaçlar (örneğin sedatifler), gebenin sigara içme durumu, fetusun uyku-uyanıklık siklusları (yenidoğanda olduğu gibi), fetusun hastalıkları ve fetal anomaliler fetal hareketleri etkiler.
Yine erken gebelik haftası, amnion sıvısında artış veya azalma, gebenin pozisyonu (oturma veya ayakta durma) , fetal pozisyon (gebenin omurgasının önde olması) , plasentanın ön duvar yerleşimli olması, obezite, gebenin aktif olması, gebenin dikkatini fetal hareketlere vermemesi fetal hareketlerin az hissedilmesine neden olabilir.
Bebek hareketleri çok fazlaysa endişe etmeli miyim?
Fetal hareketler, karmaşık bir nörolojik kontrol sonucu oluşur. Bebek hareketleri, bize fetusun iyilik hali hakkında bilgi verir. Vücudunun ve uzuvlarının hareketli olması sinir sisteminin sağlıklı olduğuna bir işarettir. Hıçkırık hissedilmesi bebeğin yutabildiğini, çişini yaptığını ve yeterli amnion sıvısı olduğunu da gösterir.
Bebek hareket etmiyorsa ne yapılmalı?
Fetal hareketler en uygun yemekten sonraki 1 saat içinde değerlendirilir. Böylece annenin istirahat saati ile sayma periyodu çakışır. Yan pozisyon tercih edilmelidir. Anne elini fundusa koyarak fetal hareketleri hisseder. 2 saat içinde 10’dan daha az hareket ortaya çıkıyorsa ya da fetüsün hareketlerinde yavaşlama oluyorsa ya da 10 hareketin oluşması her gün daha uzun sürede gerçekleşiyorsa doktoruna başvurması gerektiği anlatılır.
