İlkokula
hazır olan bir çocuğun akademik başarısı ilkokul hayatı boyunca sürer. Çocuğun
ilkokula hazır olması ise kendi öğrenme ve gelişim süreciyle ilgilidir, bazı
temel becerilere sahip olmayı da gerektirir. Peki, temel beceriler nelerdir ve
güçlendirmek için neler yapılabilir?
Nuh’un
Gemisi Çocuk Terapi ve Aile Danışmanlığı Merkezi’nden Uzman Gelişim Psikologu
Hazal Çelik, çocukların ilkokula başlamadan önce bazı temel becerilere sahip
olması gerektiğine, temel becerileri eksik olan çocukların ilk yıllarda
zorlanabileceklerine dikkat çekiyor. Çelik; ilkokulda kullanılacak becerilerin
fiziksel ve motor gelişim, sosyal ve duygusal gelişim, öğrenmeye yönelik
davranışlar, dil gelişimi, bilişsel gelişim ve genel bilgi (matematik, okuma
yazmaya yönelik bilgiler) gibi alt alanların üzerinde oluşturulduğunu
belirterek bunlarla ilgili ayrıntıları paylaşıyor:
Fiziksel
ve motor gelişimi, sınıf
aktivitelerinde ve çocukların sosyal hayatında önemli bir yer tutar. İnce motor
gelişiminin belirli bir seviyede olması, okuma ve yazma için yapılacak
etkinliklerde çocuğun yetkin olmasını sağlar. Çocukların ilkokula başlamadan
önce dominant el tercihinin (sağ-sol) olması, kalem tutması, rakam ve harfleri
kopya edebilmesi, sınır taşırmadan boya yapabilmesi, makas kullanabilmesi
gereklidir.
Sosyal
ve duygusal gelişimleri
incelendiğinde duygu düzenleme, yönerge alma, sosyal ilişki kurma ve sürdürme
dikkate alınan konulardandır.
Öğrenmeye
yönelik davranışlarda çocukların
öğrenmeye istekli olmaları, öğrenmek için gerekli olan dikkate sahip olmaları
ve bu dikkati öğrenme odaklı sürdürebilmeleri gereklidir. Aynı zamanda sosyal
ve duygusal gelişiminde sorun yaşamayan çocuklar, arkadaş ve öğretmen
ilişkilerinde de bu becerilerini problem çözme yönünde kullanabileceklerdir.
Dil
gelişimi düşünüldüğünde çocukların
kendilerini, duygu ve düşüncelerini anlaşılır biçimde ifade etmeleri beklenir.
Dil aynı zamanda çocukların sosyal ilişkilerinde hem kendilerini ifade etmeleri
hem de karşılarındakileri anlamaları açısından önemlidir.
Dili
bir bilişsel beceri olarak düşündüğümüzde ise dil becerileri çocukların okuma ve yazmaya hazırlığında önemli bir yer
tutar. Harfleri tanımak, hece-ses ayrımı yapabilmek, okuduğunu anlayabilmek
okuma ve yazmaya hazırlığı güçlendirecek becerilerdendir.
İlkokula başlayacak çocukların becerilerini güçlendirecek 4 aktivite
önerisi
Hazal
Çelik, ailelerin ilkokula başlamadan önce çocuklarının bilişsel, dil, okuma ve
yazma, sosyal gelişimlerini güçlendirecek aktiviteler yapmalarının
önemine de dikkat çekiyor ve ilkokula başlayacak çocukların becerilerini
güçlendirecek 4 aktivite öneriyor.
1. Müze ziyaretleri yapın. Bir hafta sonu
etkinliği olarak çocuğunuzu müzeye götürün. Müzeler hem çocukların bilgi
birikimini artıracak hem de keşif heyecanı yaşatacaktır. Müze ziyaretinden
sonra çocuğunuza en sevdiği objeleri sorabilir hatta bunun resmini
çizdirebilirsiniz.
2. Hafızasını ve anılarını güncel tutun.
Örneğin; çocuğunuzla beraber bir doğum günü partisine gittiniz. Üzerinden bir
süre geçtikten sonra bu doğum gününü çocuğunuza anlattırın. Ona kimlerin
partiye geldiğini ve en eğlendiği anın ne olduğunu da sorabilirsiniz. Bu
şekilde hafızasını güçlendirip anılarını düzenlemesine yardımcı olabilirsiniz.
3. Alfabe öğrenimini destekleyin. Bu
beceriyi geliştirmek için evinizin duvarlarına, dolap kapılarına hatta
buzdolabının üzerine çeşitli harfleri kocaman yazıp, daha sonra o harfle
başlayan bir görsel çizebilir ya da yapıştırabilirsiniz. Bu harfleri tek
seferde 3-4 adet yapıp zamanla değiştirmek hem çocuğun sıkılmamasını hem de
yeni harfleri tanımasını sağlayacaktır.
4. Matematik becerisini güçlendirin.
Örneğin; sayı sayma için arabada giderken ya da yolda yürürken bir obje seçip
(kırmızı arabalar), “Markete gidene kadar bütün kırmızı arabaları say”
diyebilirsiniz. Markette seçtiğiniz meyve ve sebzeleri çocuğunuzun poşete
koymasını sağlayarak basit toplama işlemleri yaptırabilirsiniz. Alışveriş
arabasında bulunan şekilleri (dikdörtgen süt kutusu, yuvarlak karpuz, üçgen
peynir vs) çocuğunuza buldurabilirsiniz. Ödeme yaparken bazı paraları
çocuğunuza verip paraları tanıtmak da güzel bir aktivite olabilir.
