Sağlıklı bir yaşam için gerekli olan güneş ışığına
aşırı miktarda ve uygun olmayan koşullarda maruz kalınması sağlığı ve hatta
yaşamı tehdit eden sorunlar ortaya çıkabiliyor. İleriki yaşlardaki cilt ve göz
sorunlarının ortaya çıkmasında çocukluk ve gençlik döneminde maruz kalınan
ultraviyole ışınların rol oynadığını söyleyen Liv Hospital Göz Hastalıkları
Uzmanı Doç. Dr. Tuğrul Altan özellikle çocuklarda güneş gözlüğü seçerken dikkat
edilmesi gereken noktaları anlattı.
Deniz kenarında pür
dikkat!
Atmosfer kirliliği
nedeniyle ozon tabakasında oluşan hasarlar günümüzde daha fazla zararlı güneş
ışığının bize ulaşmasına neden oluyor. Bu zararlı ışınların başında kısa dalga
boylu ultraviyole (mor ötesi) geliyor. Bu ışınların yüzde 95’i daha düşük
enerjili olan UVA, kalan kısmı da daha yüksek enerjili UVB. UVA daha derine
ulaşırken UVB daha yüzeysel etkili. Bu ışınlar etkiledikleri vücut
bölgesinde proteinler ve DNA üzerinde olumsuz etki yapıyorlar. Bu etki temas
süresiyle artıyor ve zamanla birikiyor. Ultraviyole ışınlarının en güçlü olduğu
durumlar yeryüzüne dik olarak ulaştığı yaz mevsimi, yansıyan ışığın fazla
olduğu deniz kenarı, karla kaplı bölgeler veya yüksek rakımlı yerler oluyor.
Siperli şapka da
önemli
Yapılan çalışmalarda
ileriki yaşlardaki cilt ve göz sorunlarının ortaya çıkmasında çocukluk ve
gençlik döneminde maruz kalınan ultraviyole ışınlarının önemli olduğunu
gösteriyor. Gözle ilgili en önemli iki hastalık grubu katarakt ve yaşa bağlı
maküla dejeneresansıdır. Çocuklar ve gençler erişkinlere göre zamanlarının daha
büyük kısmını açık havada geçirir. Yaşamı boyunca maruz kalınan ultraviyole
ışınlarının yüzde 50’ye yakın kısmının ilk 18 yaşta olduğu ifade edilir. Bu
nedenle çocuklarda cildin olduğu kadar gözlerin de güneş ışınlarından korunması
önemli. Direkt güneş ışınlarından korunmanın en iyi yolu siperli şapka
kullanmak. Geniş siperli şapka göze ulaşan ışınların yarısını engelliyor.
Fakat ışınların yoğun olduğu, yansıyan ışın miktarının fazla olduğu sahillerde
ve karlı ortamlarda mutlaka güneş gözlüklerinin kullanılması gerekiyor. Ayrıca güneş
ışınlarının dik olarak geldiği 10 ve 16 saatleri arasında güneşe maruz kalmamak
istenmeyen etkileri en aza indiriyor.
Kızarıklık ve yanma
yapabilir
Güneşin göz üzerindeki
etkilerini göz kapağı cildi ile inceleyerek başlayabiliriz. UVB göz kapaklarında
kızarıklık ve yanmaya neden olabilir. İleri yaşlarda güneş lekeleri, cilt
kırışıklıkları gibi iyi huylu değişiklikler veya kanseröz yapılar da
görülebilir. UVB gözün en dış saydam tabakası olan kornea tarafından tamamıyla
bloke edilir. Korneayı geçen, lens ve retina üzerine etki eden UVA’dır. UVB’ye
uzun süre maruz kalmak kornea yüzeyinde hasara ve geçici de olsa ağrılı görme
kaybına neden olur. Bu durum korumasız kayak yapan kişilerde ve kaynakçılarda
sık görülür. UVA ise korneadan geçerek göz merceği (lens) ve gözün sinir
tabakası (retina) üzerine etki gösterir.
ÇOCUKLARA GÜNEŞ
GÖZLÜĞÜ ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
– Camı kırılmaya dirençli
olmalı. Polikarbonattan yapılmış camlar diğer organik reçinelerden
kırılmaya 10 kat daha dayanıklıdır.
– Yüzde 100’e yakın UVA filtreli
olmalı. Polikarbonat yapısı gereği UVA’yı yüzde 100’e yakın bloke
ederken diğer organik camlarda kaplama gereklidir.
– Çerçeve de kırılmayan metaryelden
üretilmiş olmalı.
– Çerçeve yüzü tamamen saran
tipte olmalı.
– Gözlüğün düşmesini engellemek
için menteşesi yaylı olmalı veya arkadan elastik bir bantla
tutturulmalı.
– ‘Ucuz’ gözlüklerden KESİNLİKLE kaçınılmalı. ABD’de camı yüzde
100 UV filtreli olmasına rağmen çerçeve boyasında yüksek oranda kurşun içerdiği
saptanan market gözlükleri piyasadan toplatılmıştır. Çocuk ciltlerinin ince
olduğu ve toksik maddeleri çok daha kolay emebileceği unutulmamalı…
