Kışın çocukları sıkça hasta olan anne babalar yaz aylarının gelmesini iple çeker. Fakat sanılanın bilakis yaz ayları, çok da saf değil. Pak olmayan yerde yenen yemekler, kirli olan sularda yüzmek ya da sağlıklı olmayan dondurmalar, çocuklarda hastalıklara neden olabilir.
Paklığa, yediklerimiz ve içtiklerimize biraz itina gösterip kendimizi ve çocuklarımızı güneş, kazalar üzere faktörlerden korumak olduğunu belirten Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Aslı Cömertpay, ailelere yaz hastalıkları ile ilgili şu tekliflerde bulundu:
Hepimizin hasretle beklediği, tatil planlarının kurulmaya başlandığı yılın tahminen de en hoş içimizi kıpır kıpır eden periyodu yaz aylarıdır. Çocuklar içinse yaz mevsimi havuz, deniz, tatil, açık havadaki oyun yerlerinde özgürce oynamak, gezmek, doyasıya kirlenmek ve tabi ki dondurma demek.
Tatilde açık hava yerlerini tercih eden için yaz beraberinde birtakım hastalıkları da getirebiliyor. Çocuklarda sık gördüğümüz yaz hastalıkları ortasında kusma ve ishal ile giden bağırsak enfeksiyonları, güneş yanıkları ve sıcak çarpması, havuz ve deniz enfeksiyonları, böcek-arı-sinek sokmaları, üst teneffüs yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, hepatit A enfeksiyonu ve alerjik tepkiler yer alıyor.
Beyaz derililer risk altında
– Sıcak çarpması: Sıcak çarpması boyun, ense ve başın uzun müddet ve ağır güneş tesirine maruz kalması durumunda oluşan, şiddetli sıcağın yol açtığı doku hasarı durumudur. Ter bezleri salgıladıkları tuzlu ter salgısı ile beden ısısını dengelemeye çalışır fakat yapamaz ve ısı bedende hapsolur, hararete dönüşür. Bu durumdan genel metabolizma istikrarı etkilenir. Mide bulantısı, şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, çarpıntı, yüksek ateş, kas krampları, halsizlik, şuur değişiklikleri üzere belirtileri vardır. Bu türlü bir durumda hasta çabucak serin ve gölge olan bir yere taşınmalı, başı ve göğüs kısmı daha yukarda olmalı, bedeni sıkan kıyafetler çıkarılmalı, şuur bozukluğu varsa çabucak ambulans çağırılmalı ve tıbbi yardım gelene kadar ıslak bezlerle beden serinletilmelidir.
– Güneş yanıkları: Yaz aylarında güneş ışınların en dik olduğu 12.00-15.00 saatleri ortasında fazla mühlet ile sıcakta kalmamaya bağlı bilhassa sarışın, açık derili, çilli çocuklarda gelişebilecek cilt lezyonları güneş yanıklarıdır.
Güneş yanığı şayet eğer yalnızca deride kızarıklık ve hafif ağrı hissi ile kendini göstermişse bu birinci dereceden yanıktır ve 48 saatte kadar ağrı, deride gerilme yanma hissi devam eder. Derinin losyon üslubu kremler ile nemli ve serin tutulması ve ağrı kesici şuruplar çocuklarda birinci derece yanığa karşı uygulanacak usullerdir. Şayet güneş yanıkları; çok ağrılı ve kabarcıklıysa, yüzde şişme duruma eşlik ediyorsa, ateş ve titreme varsa, baş ağrısı bayılma varsa, his kaybı varsa, genel durumu bozukluğu şuur değişikliği varsa çabucak en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.
Güneşin yaz aylarında dik açı ile geldiği 12.00 ile 15.00 saatleri ortasında dışarı çıkılmamalı, güneş altında durmak yerine gölgede vakit geçirilmeli. En az SPF 30 faktörlü kremler sistemli aralıklarla tekrarlanmalı ve güneşin altında olduğu müddet içerisinde çocuğun bol sıvı almasına dikkat edilmelidir. Suyun içinde de güneş ışınlarından etkilenildiği unutulmamalı her ne olursa olsun bilhassa çocukların en sıcak saatlerde direkt güneş altında olmamalarına ihtimam gösterilmelidir.
Yaz aylarında pişik kremini ağır kullanmayın
İsilik: Bilhassa yaz aylarında ve çocuklarda gördüğümüz isilik, çok sıcağa ve ter salgısının artışına bağlı ter bezleri kanallarının tıkanması sonucu daha çok boyun ve omuzlarda ortaya çıkan kızarık kaşıntılı lezyonlardır. Yeni doğmuş, sarışın ve açık derili bebeklerde görülme mümkünlüğü fazladır.
Bebeklere yazın kalın ve sıkı kıyafetler giydirmek, nemlendiricinin bir katman halinde fazlaca ağır kullanılması ve sabun, şampuan üzere hususların kalıntıları da isiliğe neden olur. Bebeklerin sık sık altını değiştirmemek de isiliğe neden olabilir. Havasız ve sıcak ortamlar da bu hastalığa taban hazırlamaktadır.
İsilik tehlikeli bir duruma yol açmaz. Oluşan baloncukların kaşınması sonucu kabuk ve enfeksiyon kapabilir. Bulaşıcılığı yoktur ancak tedavi edilmediği takdirde deri hastalıklarını tetikleyebileceği de unutulmamalıdır. Yaz aylarında bebekleri dar olmayacak formda, teri emecek ve serin tutacak pamuklu kıyafetler giydirmek, her gün yahut gün çok duş aldırmakla denetim altına alınabilir. Serinletici losyonlar yahut kremler kullanılabilir. En doğal tedavi usulünün ise pak deniz suyu olduğu da akıldan çıkmamalıdır.
Havuz tatili keyfinizi kaçırmasın!
– Mide-bağırsak enfeksiyonları – yaz ishalleri: Yaz aylarında ısı koşullarının artması ile besinlerin bozulması ve üzerlerinde mikropların üremesi kolaylaşır. Daha çok kanalizasyon sularının karıştığı kirli sularda yüzmek yahut bu suların bulaştığı besinlerin tüketilmesi sonucu oluşur. İdrar sıklığının azalması yahut idrar çıkışının hiç olmaması, hafif ateş, susuzluk hissi, göz kürelerinin çökmesi, cilt elastik yapısının bozulup daha lastiksi bir kıvama gelmesi, tansiyon düşüklüğü en önemli belirtilerindendir.
Uzun süren ve sıvı kaybının çok olduğu bir ishal durumu varsa dehidrasyon riski de artmaktadır. İshallerde temel olan tedavi biçimi bedenin kaybettiği sıvıyı ağız yolu ile geri alabilmektir. Çocuğun genel durumuna nazaran sıvı kaybı fazla ise ağızdan ishal diyeti uygulanmalıdır. Geçmeyen, şiddeti giderek artan, kan içeren ishallerde ve ağızdan sıvı alınamayan durumlarda hastaneye başvurulmalıdır. Bu tıp hastalarda damar yolu açılarak damardan sıvı tedavisi yapmak gerekir.
İçeceklerin ve yiyeceklerin yıkandığı suların pak olduğundan emin olunmalıdır. Mümkün olduğunca dışarda satılan beklemiş yiyeceklerden tüketilmemelidir. Bilhassa yaz aylarında açıkta satılan dondurma çocuklar için değerli bir ishal etkenidir. Havuz tercihi olanlar için suyun pak, bakımının nizamlı yapılmış ve klorlamasının tam olarak yapılmış olması kıymetlidir.
Bisikletin yanında kast kesinlikle olmalı!
– Travmalar: Yazın gelmesiyle açık alanda yapılan faaliyetlerin artması ile düşme ve çarpma sonucu oluşan travmalar artar. Bisiklet, kaykay, paten üzere aktivitelerde başlık, dizlik üzere koruyucuların kullanılması kazaların hasarsız atlatılabilmesini sağlamaktadır. Travma sonucu oluşan kanamalarda öncelikle kanayan yerin üzeri dikkatle açılmalı, kanayan yara pak bir tampon ile sarılıp elle kanayan yere bastırılmalı ve kalp hizasına yükseltilmelidir. En yakın sıhhat kuruluşuna gidene kadar bu halde konum korunmalıdır. Kırık durumunda ise kol yahut bacakta eklem dışında olağandışı hareket, ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı olur. Bu üzere durumlarda eklem bölgesini hareketsiz hale getirmek için kalın bir karton varsa atel ile sabit pozisyona getirilir.
– Burun kanaması: Çocuklarda parmak ile yapılan dijital travma ya da geçirmekte olduğu üst teneffüs yollarına bağlı oluşabilen burun kanamaları sıcağın tesiri ile de ortaya çıkar. Bu durumda çabucak ılık-soğuk su ile burun yıkanmalı, başın geriye yanlışsız yatırılmasının bilakis baş öne gerçek eğilmeli ve burun köküne mekanik baskı uygulanmalıdır. Yeniden burun köküne buz ile kompres de yapılabilir. Denetim altına alınamayan durumlarda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.
Sıkça görülen hastalıklara dikkat
– Üst teneffüs yolu enfeksiyonları: Damlacık yolu dediğimiz nefes yolu ile aldığımız etken mikroorganizmaların sebep olduğu enfeksiyonlardır. Daha çok kış aylarında olmakla birlikte yazın da görülebilir. Ateş, halsizlik, iştahsızlık, boğaz ağrısı esas şikayetlerdir. Etken mikroorganizmalar birçok vakit virüsler olduğu için genelde antibiyotik tedavisi gerektirmeden istirahat ve takviye tedavi ile klinik denetim altına alınır. Buna karşın ilerleyen olgular da olabilmektedir. Bilhassa havuz yahut denizde süratli ve derine dalmalar sonucu sinüs enfeksiyonlarının sıklığının arttığı yayınlarda bildirilmiştir.
– Kulak enfeksiyonları: Kirli havuz sularından kaynaklanan etken mikroorganizmalardan ötürü dış kulak yolunda kaşıntı, pis kokulu akıntı, ağrı ve hafif ateşin olduğu yüzücü kulağı olarak da isimlendirilen tablodur. Bu üzere bir durumda hastaneye başvurulmalı ve medikal tedaviye başlanıp havuz ve denize girmek bir müddetliğine durdurulmalıdır.
– Sarılık: Hepatit A virüsünün bulaşması ile oluşan klinik tablodur. Kirli su, kirli el ve besinler hastalığın bulaşma yoludur. Ateş ve halsizlik ile başlayan enfeksiyona kusma karın ağrısı gözlerde ve ciltte sararma eşlik eder. Bulaşıcı olan bu hastalıkta kişi ile ortak tuvalet, tabak-çatal kullanımı olmamasına dikkat edilmelidir. Aşı ile koruyuculuğun olduğu unutulmamalıdır.
