Çikolata kisti, ekseriyetle kendini pelvik bölgede ağrılar ile gösterir ve bu ağrılar, ekseriyetle âdet periyotlarında ortaya çıkmaktadır. Regl devri, pek çok bayan için sancılı geçiyor olsa da, çikolata kistinin varlığında bu sancılar çok daha şiddetli olabilir ve ağrıların müddeti de uzayabilir. Pekala çikolata kisti nedir? Diğer hangi tıp belirtilerle kendini gösterir? Endometriozis (çikolata kisti) nedeniyle ne çeşit komplikasyonlar görülebilir? Tedavisi dahil olmak üzere, endometriozis (çikolata kisti) hakkında merak ettiğiniz her şey…
Endometriyum dokusu, olağanda rahim içinde gelişen bir dokudur. Bu dokuya emsal bir dokunun rahmin dışında da gelişmesi endometriozis, halk ortasında bilinen ismiyle “çikolata kisti” olarak tanımlanan tıbbi bir durumdur. Ekseriyetle alt karın bölgesinde ağrı ile kendini gösterir. Ağrılara şiddetli kramplar ve hatta kısırlık da eşlik edebilir. Pelvik bölgedeki dokularda, rahimdeki fallop tüplerinde ve yumurtalıklarda meydana gelen çikolata kisti, ender olarak mesane ya da bağırsak üzere bölgelere, yani pelvik bölgenin dışına da yayılabilir.
Uzmanlar, üreme çağındaki milyonlarca bayanın çikolata kistinin olduğunu lakin gerçek olay sayısının çok daha fazla olabileceğini belirtmektedir. Zira, semptomlar her bayanda tıpkı halde görülmeyebilir. Rahim içinde gelişen endometriyum dokusuna benzeyen bu doku da regl devrinde kalınlaşmakta ve kanama yoluyla bedenden dışarı atılmaktadır. Lakin, bu doku olağan kanallar yoluyla beden dışına atılamadığından, içeride kalmaktadır. Bu da, kistlerin oluşmasına neden olmaktadır.
Bu dokular, etraf dokuları da rahatsız etmektedir ve vakitle, yara ve yapışmalar meydana gelmektedir. Olaylarda, çoklukla regl periyotlarında ağrı ve kramplar meydana gelmektedir. Çikolata kisti, doğurganlık meselelerinin ortaya çıkmasına da neden olabilir. Lakin, ekseriyetle çeşitli tedavi seçenekleri ile tedavi edilmektedir.
Çikolata kisti belirtileri nelerdir?
Çikolata kisti, ekseriyetle kendini pelvik bölgede ağrılar ile gösterir ve bu ağrılar, çoklukla âdet devirlerinde ortaya çıkmaktadır. Regl devri, pek çok bayan için sancılı geçiyor olsa da, çikolata kistinin varlığında bu sancılar çok daha şiddetli olabilir ve ağrıların mühleti de uzayabilir. Çikolata kistinin en yaygın belirtileri ise şöyledir:
- Âdet periyotlarında ağrı: Batın bölgesindeki ağrı regl devrinden evvel başlayabilir. Hatta, regl devri bittikten sonra birkaç gün daha devam edebilir. Pelvik bölgedeki ağrılara, karın ve bel ağrıları da eşlik edebilir.
- Cinsel alaka sırasında ağrı: Cinsel birleşme sırasında ya da cinsel bağlantı sonrasında ağrı ve acı hissedilebilir.
- Tuvalet sırasında ağrı: Regl devrindeyken tuvalete çıkıncı pelvik bölgede ağrılar meydana gelebilir.
- Normal olmayan, âdet dışı kanama: Regl devirleri, olağandan daha ağır olabilir ya da kanamalar daha fazla olabilir.
- Üreme sorunları: Çikolata kisti, kısırlık tedavisi olmak için doktora başvuran çiftlerde en çok tanısı bahislerin meselelerin başında gelmektedir.
- Diğer belirtiler: Âdet dönemi sırasında ishal ya da kabız oluyorsanız, bedende olağan olmayan bir şişkinlik, mide bulantısı ya da yorgunluk ve halsizlik varsa, hekiminize danışmalısınız.
Âdet devrinde yaşanan ağrıların ne şiddette olduğu, sorunun ne boyutta olduğunu tam olarak göstermeyebilir. Hafif bir kistiniz olsa bile çok ağrı hissedebilirsiniz ya da ağır kistlerde hiç ağrı olmayabilir. Çikolata kistleri, bazen pelvik bölgedeki ya da bağırsaklardaki sorunlar ile karıştırılabildiğinden, tanısı zorlaşabilir.
Ne vakit doktora gitmeli?
Çikolata kisti ile ilgili saydığımız belirtiler sizde de görülüyorsa, doktora gitmeniz ve muayene olmanız değerlidir. İlerleyen olaylarda, çikolata kistlerinin idaresi zorlaşabilir. Bu nedenle, tüm olumsuz sıhhat şartlarında olduğu üzere, erken teşhis sorunun daha yeterli yönetilmesini sağlayabilir.
Çikolata kisti neden olur?
Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, belirtilen beklenen risk faktörleri şöyledir:
- Âdet kanamasının geriye kaçması: Çikolata kistinde, rahim içindeki endometriyal dokuları içeren âdet kanı fallop tüplerine hakikat geriye akar. Bu da kanın beden dışına çıkmak yerine pelvik boşluğu doldurmasına neden olur. Bu dokular, pelvik bölgedeki duvarlara ve organlara yapışarak kalınlaşmaya devam edebilir.
- Ameliyat izi yerleşimi: Sezaryen ile doğum üzere cerrahi operasyonlardan sonra bölgedeki kesiklere endometriyal hücreler yerleşebilir.
- Endometriyal hücre nakli: Lenf sistemi ya da kan damarları bu dokuların bedenin başka bölgelerine yanlışsız gitmesine neden olabilir.
- Bağışıklık sistemine bağlı bozukluklar: Bağışıklık sisteminde var olan bir sorun, beden içinde büyüyen endometriyal gibisi dokuların yok edilmesini engelleyebilir.
Kimlerde daha fazla görülür?
- Doğum yapmamış olmak
- Âdet kanamalarının erken yaşta başlaması
- Menopoz yaşının geç olması
- Âdet döngülerinin 27 günden daha kısa sürmesi
- Âdet kanamalarının birkaç günden daha fazla sürmesi
- Vücuttaki östrojen hormonu düzeylerinin fazla olması
- Vücut Kitle İndeksi’nin olağanın altında olması
- Ailede çikolata kisti öyküsü
- Üreme sistemindeki anormallikler
- Altta yatan öbür sıhhat sorunları
Komplikasyonlar nelerdir?
- Kısırlık
Çikolata kisti ile ilişkilendirilen en yaygın meselelerden biri doğurganlık ile ilgili sıkıntılardır. Çikolata kisti gelişen bayanların neredeyse yarısında doğurganlık sorunları görülmektedir. Olağan kurallarda, gebeliğin oluşabilmesi için yumurtanın yumurtalıklardan salındıktan sonra fallop tüplerine geçerek sperm ile döllenmesi ve akabinde rahim duvarına tutunması gerekir. Embriyo, burada gelişir. Çikolata kisti, fallop tüplerinde tıkanmaya neden olduğundan, yumurta ve spermin döllenmesine mani olabilir. Çikolata kistiniz varsa, uzmanlar gebelik yaşının ertelenmemesi gerektiğini ve ilerleyen devirlerde daha berbata gidebileceğini belirtmektedir.
- Kanser
Yumurtalıklarda bulunan kanser hücreleri, çikolata kisti olan bayanlarda daha fazla görülmektedir. Tekrar de, bir bayanda yumurtalık kanseri gelişme riskinin düşük olduğu unutulmamalıdır. Çikolata kistinin bu riski arttırdığını gösteren çalışmalar mevcut olsa da, ihtimalin düşük olduğu belirtilmektedir. Bazen, çikolata kisti ile ilişkili olan diğer bir kanser tipi, ömrün daha sonraki periyotlarında ortaya çıkabilir.
Çikolata kisti nasıl teşhis edilir?
Muayene için gittiğinizde hekiminiz, yaşadığınız belirtileri tanım etmenizi, ağrının hangi bölgelerde olduğunu ve hangi vakitlerde görüldüğünü belirtmenizi isteyecektir. Teşhis için çoklukla şunlar kafidir:
- Pelvik muayene: Hekimin pelvik bölgeyi eliyle muayene etmesini içerir. Elle yapılan muayenede, yara dokuları ve kistler denetim edilir. Lakin, küçük çikolata kistlerini tespit etmek mümkün olmayabilir.
- Ultrasonografik muayene: Yüksek frekanslı ses dalgaları ile gerçekleştirilen ultrasonografik muayene ile üreme organlarının durumu gözlemlenir. Standart bir ultrason muayenesinde çikolata kistinin varlığı görülmeyebilir. Lakin, tekrar de çikolata kisti ile irtibatlı kistler görünebilir.
- Laparoskopi: Kimi olaylarda, laparoskopi uygulaması yapılması önerilebilir. Bu süreç sırasında, genel aneztezi altında kesi açılır ve ince bir alet aracılığıyla kistik dokular gözlemlenmektedir.
Çikolata kisti nasıl tedavi edilir?
Ekseriyetle ilaçlar ve bazen cerrahi müdahaleler ile tedavi edilen çikolata kistinin nasıl tedavi edileceğini hekiminiz belirleyecektir. Ayrıyeten, belirtilerin şiddeti ve doğurganlık ile ilgili beklentileriniz de tedavi biçimini etkileyebilir. Genel olarak tedavi seçenekleri şöyledir:
- Âdet devirlerinde görülen ağrı ve sancıların hafiflemesi için ağrı kesici ilaçlar önerilebilir. Hamile kalmaya çalışan bayanlarda, ağrı kesicilere hormonal ilaçlar da eşlik edebilir.
- Doğum denetim hapları ve vajinal halkalar, hormonların denetim altına alınmasını sağlayabilir.
- Gn-Rh agonistleri ve antagonistleri. Yapay bir menopoza neden olan bu ilaçlar, regl kanamalarını engelleyerek kistik dokuların büzüşmesine yardımcı olmaktadır. İlaçları kullanmayı bıraktıktan sonra, regl döngülerinin tekrar olağana dönmesi ile birlikte gebe kalmanız mümkündür.
- Âdet döngülerini durduran progestin terapileri de bir tedavi seçeneğidir.
- Vücuttaki östrojen hormonu düzeylerini düşüren aromataz inhibitörleri ilaçları tercih edilebilir. Bu ilaçların, ekseriyetle hormonal doğum denetim hapları ile birlikte kullanılması önerilmektedir.
