Ergenlik, yetişkinliğe birinci adım evresi olarak kabul ediliyor. Bir öteki deyişle çocukluktan yetişkinliğe geçiş evresi. 12-20 yaş ortası olarak kabul edilen bu periyot, kızlarda 8–13, erkerlerde 10–15 yaşlarında başlar.
Ergenlik periyodunda yaşanan değişimler nelerdir, kız ve erkek çocuklara nasıl davranmak gerekir, ergenlik meseleleriyle ilgili ne vakit bir uzmana başvurmak gerekir? Ergenliğe dair sorularınızın karşılıkları Pudra.com’da…
Ergenlikte erkeklerde görülen fizikî değişimler
Ergenlikte, bedendeki birinci belirtiler tüylenmedir. Öncelikle cinsel bölgede kıllanma olur, daha sonra dudakların üzeri, yüz ve bedende kıllanma başlar. Deri ve saçlar yağlanır ve yüzde sivilceler ve siyah noktalar ortaya çıkabilir. Sesleri çatallaşmaya ve erkek sesine dönüşmeye başlar. Penis ve testisler olgunlaşmaya başlar, ereksiyon kabiliyeti artar. Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 13-15 yaş ortasında uzunluk süratle uzar. Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder.
Ergenlikte kızlarda görülen fizikî değişimler
Kızların göğüsleri barizleşir ve adet görmeye başlarlar. Genital bölgede ve koltuk altında kıllanma başlar. Beden ölçülerinde süratle değişir: Bel incelmeye başlar, leğen kemikleri şekillenir ve kalçalar genişler.
İlk ergenlik belirtileri
Alışılmış yalnızca fizikî belirtiler değil, ruhsal belirtileri de vardır ergenliğin.
Aileyi reddetme
Okul periyodunda toplumsal etrafla özdeşleşen çocuk, bu devirde arkadaşlarıyla özdeşleşmeye ve onlara benzemeye çalışabilir. Bu periyotta aile bu değişikliği şaşkınlıkla karşılar. Çocuk, ailesini reddedebilir, ailesini beğenmeyebilir. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, bunun doğal bir süreç olduğunu, ileriki hayatta da kendilerini reddedeceği manasına gelmediğini, münasebetiyle ailenin huzursuz olmasına gerek olmadığını belirtiyor. Dr. Keskin’e nazaran yapılması gereken, çocuğun içine girdiği arkadaş etrafını sevip saymak ve onore etmektir. Aile aykırısını yaparsa kendi kaybedebilir. Çocuk şeklen de o girdiği kümeye benzemeye başlayacağından, giysileri, saçları değişebilir. Ailenin kendi gençliğine, kendi görüşüne zıt olsa bile bunlara çok reaksiyon vermemesi gerekir.
Ruhsal sorunlar
Uzman Psikolog Sevil Usanmaz, ergenlik periyodunda ortaya çıkabilecek ruhsal problemleri şöyle sıralıyor:
- Genç, çabuk üzülür, çabuk neşelenir, birden öfkelenir, gülerken ağlamaya başlayabilir.
- Her şeye ilgisi çok fazla arttığından derslere ilgisi azalır.
- İstekleri artar, bencilleşir. Kendisi ile ilgili her şeyi az bulur. Harçlığı azdır, hakları azdır, konuttaki kurallar çoktur, giysileri çok olsa bile azdır ve daima tıpkı şeyi giyer, daima açtır ve konuttaki yemek daima azdır, tatil azdır, öğretmen az not verir.
- Bağımsızlaşma isteği ve toplumsal etrafa ilgisinin artması nedeniyle daha fazla arkadaşlarıyla olmak, değişik yerlere gitmek, görmek ve denemek ister.
- Karşı cinsle ilgilenir, beğenilmek ister, güzel ya da hoş olup olmadığını sorgular, dış
- görüntüsü için çok hassas davranır.
- Kendinden büyükleri örnek alıp bir taraftan onlar üzere davranmaya çalışırken, başka taraftan çocuksu davranışı devam eder.
- Ergen, değişen ve gelişen vücudunu, dalgalanan hislerini saklamak, denetim edebilmek ve etrafın istediği üzere davranabilmek için içine kapanır.
- Güvensizlik duygusu, karamsarlığa, kedere yol açar.
- Arkadaş kümesinin içinde olma, takdir edilme, sevilme, beğenilme isteği olumlu bir halde karşılandığında memnun olur. Aksi takdirde öfkelenir, endişelenir, kıskanır, arbede çıkarır.
- Bu devirde görülen olumsuz hisler ekseriyetle telaş, ıstırap, endişe, hayal kırıklıkları ve öfkedir. Genç, bu olumsuz hislerle baş edebilmek için ya hayal kurar, müzik dinler, içe kapanır yahut arkadaşlarıyla çok fazla vakit geçirir, sonları ve kuralları zorlar, anne babasıyla çatışma halinde olur.
Genç kızla iletişim
Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, ergenliğe giren kız çocuğuyla münasebet kurması gerekenin anne olduğunu söylüyor. Genelde kız çocukları babalarına daha yakın olsalar da ergenlikte içe kapanmaya başlarlar.
“Hiçbir vakit bir anne kendi kızıyla arkadaş olamaz. Aslında anne ile kızın arkadaş olması da beklenmemeli, olmamalıdır da” diyen Dr. Keskin, genç kızın bütün sıkıntılarını, sırlarını annesiyle paylaşmak istemeyeceğini, sırlarını kendi yaşıtlarına, güvendiği şahıslara vereceğini belirtiyor. Burada anneye düşen vazifenin, kızıyla dost olmayı başarabilmek, yani karşılıklı itimat hissini geliştirmek olduğunu tabir ediyor.
Ne vakit uzmana başvurmalı?
Ergenlik, gerek genç gerekse de aile için sıkıntı bir periyottur. Bazen, birtakım problemlerle baş etmenin yolu bir uzmandan yardım almaktır. Uzman Psikolog Sevil Usanmaz o durumları şöyle sıralıyor:
- Ergenin içe kapanma devirleri çok uzun, his dalgalanmaları sık ve şiddetli ise,
- Huy değişikliği apansız tam zıt halde olmuşsa; çok sevinçli ve hayat dolu bir genç birden
- tamamen içine kapanmışsa,
- Ders başarısı beklenmedik formda çok düşmüşse,
- Eve geliş saatlerindeki gecikme artmış ve açıklamaları yetersizse,
- Bütün gün uyumak yahut bütün gece oturmak üzere uyku problemleri varsa,
- Aşırı zayıflama ya da şişmanlama olmuşsa,
- Çok öfkeliyse ve daima ağlıyorsa profesyonel yardım almakta yarar vardır.