Bel fıtığı sık karşılaşılan sıhhat problemlerinden biri. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Ahmet İnanır’ın açıklamalarına nazaran omurga üzerinde baskı yaşayanların, uygunsuz konumda yük kaldıranların, şiddetli fizikî şartlarda çalışanların ve kilo fazlası olanların bel fıtığına yakalanma riski çok daha yüksek.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Ahmet İnanır’a bel fıtığı hakkında en sık sorulan soruları sorduk, kıymetli bilgiler aldık.
Bel fıtığı nedir? Belirtileri nelerdir?
Omurlar ortasında olan ve süspansiyon vazifesi gören disk apansız yahut yavaş yavaş bozulabilmekte yahut bozulmaya devam etmekte ve dış katmanları delinebilmekte, diskin merkezinde olan jöle kısım dışa sızarak hududa basınç yahut bası yaparak ağrı, uyuşma, karıncalanma, kuvvet kaybı üzere bulgulara neden olabilmektedir. Çok nadiren de cerrahi gerektirebilen düşük ayak ve idrar yahut gaita kaçırma bulgularına neden olabilmektedir.
Bel fıtığı riski neden fazla kilo ile artar?
Omurga esnekliğini sağlayan diskler, eklemler, bağlar ve kaslar fazla kiloların baskısı nedeniyle çok yüklenmeye maruz kalmakta ve deforme olarak bel fıtığına neden olabilmektedir. Ayrıyeten bedenin tartı merkezini değiştirerek bel kaymalarına taban hazırlayabilmektedir. Fazla kilolarınızı vererek bel fıtığı riskini azaltabilirsiniz.
Fazla kilonun omurga sıhhatinde öteki ne çeşit olumsuz tesirleri olur?
Omurlar ortasındaki disk fazla kilo nedeni ile erken yıpranıyor ve bel fıtığı oluşumu oranını arttırıyor. Öne eğilerek yerden bir şey alırken bele binen yük kiloya nazaran 5-10 kat artmaktadır. Örneğin fazladan 50 kg’lık bir tartının gün boyunca taşınması bel omurları ortasındaki disklerde, bağlarda, kaslarda, eklemlerde kronik zorlanmaya ve bozulmaya yol açar. Ayrıyeten 50 kg fazla kilosu olan bir insanın eğilerek bir kalemi alması durumunda dahi bele en az 250 kg ekstra yük binmektedir. Bu da fazla kiloların bel fıtığı oluşumundaki tesirini çok açık bir biçimde ortaya koymaktadır. Ayrıyeten obezite kanal daralması ve bel kayması riskini de artırır.
Bel fıtığı tanısı nasıl konulur?
Gerçek teşhis öncelikle fizik tedavi yahut beyin cerrahi uzmanı tarafından yapılan muayene ile konulabilir. Öbürleri kusura açıktır. Gerekir ise röntgen, MRI, BT ve EMG çekilerek teşhis netleştirilebilir.
Bel fıtığında nasıl bir tedavi protokolü izlenmelidir?
Bel fıtığı olan hasta mutlak surette hususa hakim bir uzman tabip tarafından muayene ve tedavi edilmelidir. En kıymetli mevzu hangi tedavinin gerektiği yahut öncelikle gerekmediği hususudur. İhmal edilen bir yönem kalmamalıdır. Bu bakımdan bu kararı gerçek olarak verebilecek bu hususta uzmanlaşmış bir tabip arayıp bulmak oldukça değer arz etmektedir.
Tedavide önceliği hastanın eğitimi almalıdır. Hastaya gerçek duruş, eğilme, yük taşıma, yatış ve oturma durumu öğretilmelidir.
Bel fıtıklarının çok büyük çoğunluğu ameliyatsız güzelleşir yahut zararsız hale gelebilir. Hastanın bel boyun, bacak, kol ve ellerinde ilerleyici güç kaybı varsa bile çabucak cerrahi önermek bir yanılgıdır. Tedaviye yanıt vermez ve tedaviye karşın ilerleme olur ise cerrahi karar verilmesi uygun bir tutum olacaktır.
Yalnızca ağrıyı gaye alan uygulamaların tasvip görmediğini belirtmekte fayda vardır. Tedavi ismi üstünde fıtıklaşan kısmın yerine döndürülmesini hedeflemelidir. Ameliyat ise diskin dışarı sızan kısmının çıkarılıp atılmasını amaçlamaktadır.
Boyun ameliyatları boynun ön kısmından yapılagelmesi nedeniyle destek bir yapay sistem konulmasını kaçınılmaz hale getirmektedir. Bel ameliyatları ise omurganın temel yük taşıma yerini dahada zayıflatmaktadır. Bu bağlamda bel ve boyun hastası çok farklı bir titizlikle ele alınmalı ve kurul kararı (multisipliner) olmadan cerrahi yaklaşım öngörülmemelidir.
