BU DETAYLARA DA DİKKAT EDİN
1. Marketlerden aldığınız bisküvi, çikolata gibi tüm atıştırmalık ürünlerin üzerinde ‘Glüten içermez’ ya da ‘Glutenfree’ ibaresinin bulunmasına dikkat edin. Etikette ‘Glüten içerebilir’, stabilizatör, nişasta, tatlandırıcı, emülgatör, hidrolize, bitkisel protein, malt sözleri geçiyorsa almayın.
2. Diş macunları, kağıt bardaklar, etiket zamkları, makyaj malzemeleri, kozmetik ürünler glüten içerebilir.
3. Kasaptan kıyma alırken dikkat edin. Daha önce köfte hazırlamak amacıyla ekmek eklenmediğinden emin olun.
4. Bazı ilaçların içeriğinde glüten bulunabilir. Mutlaka etiketlerini okuyun veya doktorunuza danışın.
5. Teflon ve tahta kaşık gibi mutfak gereçlerinin gözeneklerinde glüten kalıntısı kalabilir.
6. Kuruyemişlerin sossuz ve tuzsuz olanlarını yiyebilirsiniz. Kuruyemişlere sos ve tuzlama esnasında glüten içeren maddeler katılmış olabilir. Ayrıca baharatları sizin çekmeniz daha güvenli olabilir.
TEDAVİSİ; ELİMİNASYON DİYETİ
Beslenme ve Diyet Uzmanı Banu Kazanç, gıda intoleransında eliminasyon diyeti (gıda alerjisi ya da intoleransı olan bazı gıdaların yenmemesi) uygulanarak sorunların kolayca giderilebileceğini söylüyor. Ayrıca gıda intoleransı testiyle vücuda zarar verip bağışıklık sistemini harekete geçiren gıda grupları saptanabiliyor. Gıda intoleransında tam iyileşmeyi sağlayacak ilaç tedavisinden söz edilemiyor. Yine glüten intoleransı ile ortaya çıkan çölyak hastalığında ise farklı olarak, tolere edilemeyen proteinler bağırsaklarda hasara neden olabiliyor. Bu nedenle daha ileri görüntüleme tetkiklerinden yararlanmak gerekiyor.
TÜKETMEYİN
Eğer sizin ya da çocuğunuzun glüten intoleransı varsa bu listedeki tüm ürün ve yemeklerden uzak durmanız gerekiyor.
• Buğday
• Çavdar
• Arpa
• Yulaf
• Ayrıca buğdayın özel olarak işlenmesiyle oluşturulan tahıllarla bunlardan üretilen her şey
• Durum buğdayı
• İrmik
• Bulgur
• Makarna
• Nişasta
• Erişte
• Şehriye
• Ekmek
• Bisküvi
• Kek
• Kurabiye
• Simit
• Pasta
• Baklava
• Un helvası
• İrmik helvası
• Yufka
• Kadayıf
• Puding
• Hamburger
• Sosis
• Dolma
• Pizza
• Dondurma külahı
• Sakız
• Tarhana
• Hazır salça
• Ketçap
• Hazır çorba
• Kağıt helva
• Çikolatalı süt
• Salata sosları
• Bira
• Gazoz
• Boza
• Şarap
• Viski
• Likör
• Bira mayası
• Waffle
• Krep
• Bazı
sirkeler
Yazı: Gülru İncu
Günümüz modern dünyasında yapay tatlandırıcılar, renklendiriciler ve çeşitli katkı maddeleri eklenmiş gıdalarla çok erken yaşta tanışan yeni nesillerde giderek artan bir oranda gıda intoleransıyla karşılaşılıyor. Gıda intoleransı, vücudun bazı enzimlerin eksikliğinden dolayı gıdaları iyice sindirememesi nedeniyle ortaya çıkıyor. Normal koşullarda besinler bağırsakta sindirildiğinde proteinler, enzimler yardımıyla parçalanıp amino asitlere ayrıştırılıyor. Amino asitler ise kana geçip kullanılmak üzere vücutta taşınıyor. Glüten intoleransı olan kişilerde söz konusu proteinler, tam olarak parçalanamadan kana karışıyor ve vücudun savunma sistemi bu proteinleri bir bakteri, bir virüs gibi yabancı olarak algılıyor ve reaksiyon gösteriyor. Sonuçta vücutta inflamasyon oluşuyor. Halsizlik, metabolizma yavaşlaması, bağırsak problemleri gibi şikayetler ortaya çıkıyor. Durumun devamlılığı halinde kronik hastalıklar gelişebiliyor.
Genetik kökenli bir tablo
Glüten, başta buğday olmak üzere çavdar, arpa, yulaf gibi bazı tahıllarda bulunan, unun öz değerlerini en fazla içeren ve günümüzde birçok gıdada kıvam verici olarak da kullanılan bir protein grubu. Glüten hassasiyetinde ince bağırsağın iç yüzeyinde bulunan tüysü yapıdaki oluşumlar glüten alerjisi nedeniyle ortadan kalktığı için, bazı besinlerin bağırsaklardaki emilimi gerektiği gibi olmuyor ve hassasiyeti olan kişiler çeşitli sıkıntılar yaşıyor. Bu durumda tedavi, glütensiz besinlerin tüketilmesiyle sağlanıyor. Glüten hassasiyetinin çoğunlukla genetik kökenli olduğunu söyleyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Banu Kazanç, “Bebeklik ve çocukluk döneminde sindirim sistemi birçok besin maddesine karşı çok hassastır. Özellikle bir yaşına kadar ortaya çıkan birçok besin maddesine karşı hassasiyet gösterir, yaş ilerledikçe de kendiliğinden geçebilir” diyor.
Çocuklarda kabızlık görülüyor
Glüten intoleransında özellikle glüten içerikli ürünleri tükettikten sonra sindirim sisteminde hazımsızlık, gaz oluşumu, ishal, şişkinlik şikayetleri görülüyor. Çocuklarda ishal yerine sıklıkla kabızlık meydana geliyor. Kazanç, birçok kişinin yıllardır çektiği gaz probleminin her gün yediği buğdaydan kaynaklandığını bilmediğini vurguluyor. Glüten intoleransınız olup olmadığından emin olmak için intolerans testi yaptırmanız öneriliyor.
Vitamin takviyesi gerekiyor
Glüten gıda maddesinin içeriğinde bulunması ve hazırlanması sırasında kullanıldığı için glütensiz bir diyetin uygulaması sanıldığından zor olabiliyor. Özellikle küçük çocuklar glüten içiren besinleri bilmeden tüketebiliyor. Bir diğer sakınca ise anne-babaların çocuklarına önce çok sıkı diyet uygulayıp sonraları hastalığın geçtiği düşüncesiyle uzak durmaları gereken yiyecekleri azar azar yedirme hatasına düşmeleri. Glütenin bulunduğu tahıl grubu sağlık için özellikle çok önemli olan B grubu vitaminleri içeriyor. Banu Kazanç, bu nedenle özellikle çocuklar için ek takviyeler sağlanması gerektiğinin altını çiziyor.
TÜKETİN
• Pirinç
• Mısır
• Karabuğday
• Patates
• Nohut, mercimek, bezelye gibi kuru baklagiller
• Soya
• Yabani pirinç
• Keçiboynuzu
• Et, tavuk, balık ve deniz ürünleri
• Yumurta
• Süt, yoğurt, peynir, ayran, tereyağı
• Sebze ve meyveler
• Çay, kahve ve ıhlamur, kuşburnu gibi bitkisel çaylar
• Şeker, bal, reçel, pekmez (şekerli gıda tüketimini
sınırlı
tutarak)
• Tuz, biber, baharatlar, karanfil, Hindistan cevizi, zencefil, tarçın, nane
• Fındık, fıstık, leblebi gibi kuruyemişler (katkı maddesi içermediği
sürece)
KARABUĞDAYLI KREP
Malzemeler
• 1 su bardağı karabuğday unu
• 2 adet yumurta
• 1 tutam tuz
• 1 su bardağı süt
• 1/2 su bardağı su
Hazırlanışı
Bütün malzemeleri derin bir kapta iyice çırpın. Krep tavasını hafifçe yağlayın ve bir kepçe krep hamurunu tavaya koyup arkalı önlü pişirin.
