İnme birçok vakit bir beyin hastalığı olarak bilinir fakat bir damar hastalığıdır. Cerrahi bir müdahale edilecekse kalp-damar cerrahisinin alanındadır” diyen Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Barış Çaynak, inme ile ilgili merak edilenleri anlattı.
İnme temel olarak iki sebepten olur. Beyin içindeki damarların patlamasına bağlı kanamaya bağlı olabilir. Lakin daha sıklıkla ince beyin damarlarının tıkanmasıyla, o damarın beslediği bölgeye kan akışının kesilmesinden olur.
Beyin damarlarının tıkanması iki sebepten olur: Kalp içerisinde oluşan bir pıhtı beyefendisine atar ve içinden geçemeyeceği kadar küçük bir damara ulaşınca damarı tıkar. Öteki bir nedeni ise beyni besleyen şah damarlarının daralması ve darlığı oluşturan yağ ve kireçli yapıların koparak ileride daha ince damarları tıkamasıyla olur.
YAKIN AKRABANIZ İNME OLDUYSA RİSK ALTINDASINIZ DEMEKTİR
Şah damarı tıkanıklıkları ateroskleroz dediğimiz hastalıktan ötürü olur. Kalp damarı yahut bacak damarı tıkanıklıklarından bir farkı yoktur. Genetik yatkınlık en kıymetli nedenlerindendir. Yakın akrabalarınızda inme yahut kalp krizi geçiren, by-pass yahut stent olan şahıslar varsa risk altındasınız. Sigara, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, obezite, hareketsiz bir ömür öteki risk faktörleridir.
Maalesef şah damarı darlıkları birçok vakit hiç bir belirti vermez. Birinci belirti inme olabilir. Bir kolunuzun yahut bacağınızın, bazen ikisinin birden tutmaması, konuşamama, ani körlük inmeye bağlı oluşur. Bazen bu belirtiler olup kısa müddette düzelir, bu duruma “Geçici iskemik atak” deriz. Bu hastalara yapılan tetkikler sonucunda şah damarı darlığı tespit edilirse bir an evvel stent ya da ameliyatla darlık giderilmelidir.
KOLAY TEŞHİS EDİLİR
Şah damarı tıkanıklığı kolay teşhis edilebilir bir hastalıktır. Doppler dediğimiz ultrason ile darlık teşhisi ve darlığın derecesi büsbütün boyun yüzeyinden göruntülenir. Lakin darlık yüzde 70 ve üzeri ise ameliyat yapmadan kesinlikle bir anjio goruntülemesi yapılmalıdır. Klasik bir anjio yapılabileceği üzere, bilgisayarlı tomografi ile sanal bir anjio da olabilir.
Şah damarı darlıkları da, kalp damar darlıklarında olduğu üzere anjio ile stent takılarak yahut ameliyatla tedavi edilir. Bu ameliyatta kalp by-pass ameliyatından farklı olarak tıkalı damarın ilerisine yeni bir damar dikilerek darlık by-pass edilmez. Tıkalı damar açılır, tıkanıklık temizlenir ve bir yama ile damar genişletilerek dikilir.
ŞAH DAMARI TIKALILARIN YARISINDAN FAZLASINDA KALP DAMAR TIKANIKLIĞI DA VARDIR
Şah damarı tıkanıklığı giderilirken stent yapılmasi ameliyata oranla beyne bir modül atması ve sürece bağlı bir inme gelişmesi açısından daha risklidir. Stentte darlık anjio gorüntülemesi altında kılavuz bir telle geçilir. Bu telin üzerinden bir balon ilerletilir ve darlık kısmında şişirilerek darlık açılır. Bütün bu süreçler sırasında darlığı oluşturan ‘Plak’ dediğimiz yağ ve kireçten oluşan yapıdan bir modül koparak ince beyin damarlarına atabilir. Ameliyatta ise damarın darlık olmayan pak iki kısmında akım kesilir ve darlık oluşturan kısım açılarak tüm plak temizlenir. Bundan ötürü parçacık atma ihtimali çok düşüktür.
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Barış Çaynak, “Şah damarı tıkalı şahısların yarısından fazlasında kalp damar tıkanıklığı da vardır. O nedenle hem kalp hastalığını erken teşhis etmek, hem de şah damarı ameliyatı esnasında kalp krizi geçirme riskini ortadan kaldırmak için bu şahıslara ameliyat öncesi kalp anjiosu yaptırırız. Her ikisini de ameliyat etmemiz gereken bir durum olduğunda hangi taraftaki darlık daha kritikse ve mümkünse öncelikli olarak şah damarı ameliyatı yapmayı tercih ederek iki evreli operasyon planlarız” diyor.
Inme sonuçları hayat uzunluğu sakat kalmanıza sebep olacak bir hastalıktır. Şah damar tıkanıklıkları şikayet yaratmayan sinsi hastalıklardır. Âlâ tarafı kolay ve eziyetsiz teşhis koyulabilir. İnme gelişmeden olacağınız bir ameliyatla, hayat uzunluğu kalıcı bir sakatlık geçirmeden sağlıklı yaşayabilirsiniz.
