Dünyada en sık görülen metabolik kemik hastalığı osteoporoz. Günümüzde menopoz sonrası her 4 bayandan ve 60 yaş üstü her 8 erkekten birinde görülüyor. Osteoporoz kemik mikro mimari yapısının bozulması, kemik kitlesinde azalma ve bunlara bağlı olarak kırık riskinde artışla karakterize oluyor. Kemiklerde kırık oluşuncaya dek ağrıya neden olmadığı için de sinsi hastalık olarak nitelendiriliyor.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemik erimesine bağlı kırıkların hafif bir düşmeyle yahut birdenbire öne eğilmeyle bile oluşabildiğini belirterek, “Kırıklar ömür kalitesini düşüren şiddetli ağrılara yol açabiliyor, sakatlık oluşturabiliyor, hatta kişinin uzun müddet yatağa bağımlı kalmasına bile neden olabiliyor” diyor.
Osteoporozdan korunmak yaşamsal ehemmiyete sahip. İlerleyen yaş, bayan olmak ve genetik faktörler bu hastalığın değiştirilemeyen risklerinden. Hayat ve beslenme alışkanlıklarında yapılan kusurlar üzere değiştirilebilen risk faktörlerine karşı tedbir alındığında ise osteoporoz büyük oranda önlenebiliyor. Pekala hangi etkenler 1. Hareketsiz bir hayat sürmek
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu kemiğin daima bir üretim yıkım döngüsü içinde olduğuna dikkat çekerek, “Buradaki üretimi en çok uyaran etken ise kemiğin üzerine yük binmesi. Münasebetiyle yürüyüş ve koşu üzere sporları yapan şahıslarda osteoporoz gelişme riski hareketsiz şahıslara nazaran daha az oluyor. Bu nedenle iş gereği uzun müddet masa başında kalması gereken bireylerin her gün sistemli olarak yürüyüş yapmaları hem kemik hem kalp damar sıhhati açısından yararlı olacaktır” diyor.
2. Kalsiyumdan eksik beslenmek
Prof. Dr. Meral Bayramoğlu çocukluk ve büyüme devri boyunca bedene alınan kalsiyumun kemiklerde depolandığını ve bu depolama sürecinin 30 yaşına kadar azalarak devam etiğine işaret ederek şunları söylüyor: “Dolayısıyla 30 yaşına gelinceye dek besinlerle kâfi ölçüde kalsiyum alınması daha sonraki yaşlarda gelişebilecek osteoporozun önlenmesi için çok değerli. Sağlıklı kemikler için her yetişkinin günlük 1000 mg kalsiyum alması öneriliyor. Bu ölçü çocuklarda, gebe bayanlarda ve menopoz sonrası bayanlarda 1200-1500 mg'a kadar çıkabiliyor. En çok bilinen kalsiyum kaynağı ise süt ve süt eserleri. Yeşil sebzeler de içeriklerinde kalsiyum bulunduruyor.”
3. Yetersiz protein almak
Günlük protein gereksinimi, her bir kilo beden tartısı için 0.8 gram. Fakat diyetteki protein ölçüsünün kemik sıhhati üzerine tesirleri biraz daha karmaşık. Çok düşük protein içerikli beslenmenin kemik kalitesini bozduğu bilinmekle birlikte, çok yüksek protein içeren bir diyetin de, bilhassa kalsiyum alımı yetersizse, osteoporoza neden olabildiği gösterilmiş. Protein, vitaminler, mineraller, karbonhidrat ile yağların istikrarlı olarak tüketilmeleri ise kemik sıhhatini olumlu olarak etkiliyor.
4. Sigara alışkanlığı
Sigara içmenin kemik mineral yoğunluğunu azalttığı bilinen bir gerçek. Sigaranın bir öbür bilinen tesiri ise kemiklerde kırık güzelleşmesini geciktirmesi. Lakin kemikler üzerindeki bu olumsuz tesirlerin tek başına sigaradan mı kaynaklandığı, yoksa sigara içen bireylerin ekseriyetle sıhhatsiz beslendikleri ve daha zayıf bir bağışıklık sistemine sahip oldukları için mi oluştuğu tartışılıyor.
5. Güneş ışığından gereğince faydalanmamak
Bedende alınan kalsiyumun sindirim sisteminden emilmesi için D vitamini gerekiyor. Günlük gereksinim ise 600-800 IU'dir. D vitamini yumurta ve deniz balıkları üzere yemeklerden sağlanabilirken, en kıymetli D vitamini kaynağı ise güneş ışınları. Güneş ışınları ciltten emilerek bedende karaciğer ve böbrekte çeşitli süreçlerden geçerek faal D vitamini halini alıyor.
6. Kahve tüketimini abartmak
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Meral Bayramoğlu günde 300 mg’den fazla kafein tüketmenin kemik üretiminde rol alan hücrelerin aktifliğini azalttığı ikazında bulunarak, “Kafein sindirim sisteminden kalsiyum emilimini azaltmasının yanı sıra böbreklerden de kalsiyum atılımını arttırıyor. Bedende kalsiyum ölçüsü fikir kemik üretimi gerçekleşemiyor. Bu nedenle günde 3 fincandan fazla kahve tüketmeyin. Kafeinsiz kahveyi de tercih etmenizde yarar var” diyor.
7. Çok tuz kullanımı
Çok ölçüde tuz tüketimi idrarla atılan kalsiyum ölçüsünü artırarak osteoporoza sebep olabiliyor. Kemiklerde hasar oluşturmasının yanı sıra birçok sıhhat sorununa yol açtığı için Dünya Sıhhat Örgütü günlük tuz tüketim ölçüsünün 5 gramı geçmemesi gerektiğine dikkat çekiyor.
