Yaklaşık bir yıldır tüm dünya pandemi dediğimiz bütün ülkeleri etkileyen bir salgınla boğuşuyor. Çok evvelce beri bilinen Corona isimli virüsün, yeni bir melezi olan CoV-2 (Covid-19) ölümcül ve yaygın bir enfeksiyonla bütün ülkeleri önemli bir halde etkilemeye devam ediyor. Virüsün insanlığın kaç yılına mal olacağı ve yapabileceği toplumsal hasarın ne büyüklükte olacağı iddia bile edilemez. Bu pandemiyi bitirebilmek için insanoğlunun elinde aşılama ile kazanacağımız bağışıklık haricinde kullanabileceği öteki bir metot şu an mevcut değil. Başka bir deyişle aşılanmaktan diğer bir deva görünmüyor.
Aşı hakkında çeşitli komplo teorileri ve temelsiz bilgilerle insanların geleceğini tehlikeye atanları dinlemememiz gerektiğini belirten Bayındır Kümesi Kavaklıdere Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü Prof. Dr. Levent Doğancı şunlara dikkat çekiyor: “Unutmayın ki son 2 yüzyılda insan ömrünün uzaması, dünya nüfusunun inanılmaz bir ölçüde artması immünizasyon (aşılama) ve antibiyotik üzere iki büyük buluşla gerçekleşti.”
Etkili ve özgül bir antiviral tedavisi olmayan bu salgın hastalığın yok edilebilmesi için 3 yol olduğunu belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Doğancı, bu üç yolu şu halde anlattı:
- “İlk yol insanların birçoklarının yıllarca süren salgında, doğal olarak virüsle karşılaşıp sonunda sağ kalanların bağışıklık kazanarak salgının sonlanması.
- İkinci doğal yol, mutasyona açık olan bu virüsün bir büyük mutasyon daha geçirerek beşerden beşere bulaşma yahut hastalık yapma kabiliyetini kaybederek öteki coronavirüsler üzere tarihe karışıp kaybolması. Mutasyon virüsün çok daha ölümcül de olmasına yol açabilecek bir değişim de gösterebilir ki o vakit insanlık açısından (çok az bir mümkünlük da olsa) yok olma tehlikesi doğabilir. Fakat bu doğal olayların insanlığın kaç yılına mal olacağı ve yapabileceği toplumsal hasarın ne büyüklükte olacağı kestirim bile edilemez.
- Görüldüğü üzere bu pandemiyi bitirebilmek için insanoğlunun elinde aşılama ile kazanacağımız bağışıklık haricinde kullanabileceği öbür bir metot şu an mevcut değil. Öbür bir deyişle aşılanmaktan öbür bir deva görünmüyor”
Bilgi kirliliğine dikkat!
Dünyada rutin olarak aşı üreten ve yeni bir aşı üretme-geliştirme kapasitelerine sahip bir kısmı çok uluslu, çok sayıda tıbbi kartel bulunuyor. Bunlar ortasında milletlerarası boyutta harikulade bir rekabet ve yarış olduğu biliniyor. Toplumun birçok kısmının baş karışıklığına düşmesinin bir nedeni de bu rekabetin körüklediği ve internet ortamında süratli bir formda yayılan asılsız bilgi kirliliği. Bizim ülkemiz üzere kendi beşeri aşı teknolojilerini stratejik olarak geliştiremeyen uluslar bu bilgi kirliliğinin de ana maksatları haline geliyor. Prof. Dr. Levent Doğancı, Covid-19 aşılarıyla ilgili bilgi kirliliğinin ağır olduğu bu devirde merak edilen soruları da cevapladı.
Hangi aşı tercih edilmeli?
Bu sorunun en kısa cevabının, en kısa vakitte ve sağlam olarak ulaşılabilen aşı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Doğancı, “Artık aşı çalışmaları hakkında bilgiler sıhhat çalışanı olmayan öteki beşerler tarafından da medyatik ortamda yakından izleniyor. Bu durum aşı kararlarının verilmesine faydadan çok ziyan veriyor. Hangi firmanın ürettiği Covid-19 aşısının başkasından üstün olabileceği hakkında bir yorum yapmamıza şu andaki bilimsel datalar kâfi değil” dedi.
Kaç gün orta ile aşı olmak daha faydalıdır?
Prof. Dr. Levent Doğancı’nın verdiği bilgilere nazaran,
- İlk aşılamadan sonra koruyuculuk 14-21 gün içinde oluşuyor.
- Bu koruyuculuğun tesirini ve müddetini artırmak için ikinci bir aşı yapılıyor. böylelikle bağışıklık doku ve hücrelerinin hafızalarına aldıkları karşılık çok daha güçlü oluyor.
- Covid-19 aşılarında da hedef toplumun bir an evvel aktif bir seviyede antikor seviyelerine ulaşması. Oluşan bağışıklığın da bir süre esirgeyici seviyede kalması gerekli.
- Bu açıdan belirlenen 28 gün uygun mantıklı ve bilimsel bir mühlet olarak öngörülüyor.
- Büyük kitlelerin aşıya verdiği cevaba nazaran bu müddette kimi değişiklikler olması da olası.
60 yaş üstü beşerlerle ilgili çalışma olmadan aşı uygulanabilir mi?
60 yaşına kadar bağışıklık sitemi olağan olan bir kişinin bir anda bu sisteminin arızalanmayacağını söyleyen Prof. Dr. Doğancı’ya nazaran bu endişe çok yersiz. Öteki birçok aşıda olduğu üzere bu yaşta olan insanların, aşının uyandıracağı antikor karşılığına daha az sahip olacağını belirten Doğancı, 60 yaş üzerindekilerin, bir kontrendikasyonları yok ise aşılanmalı gerektiğini kelamlarına ekledi.
