Fazla kilo, tip 2 diyabet, kalp damar hastalıkları, kanser, hipertansiyon üzere birçok değerli sıhhat sıkıntısına yol açıyor. Kişinin ülkü kilosunda olması ise sağlık risklerini kıymetli derecede azaltıyor.
Kilo fazlalılığının Tip 2 diyabet, kalp damar hastalıkları, hipertansiyon, uyku apnesi üzere teneffüs sistemi hastalıkları ve kimi kanser tiplerinin yanı sıra ruhsal problemler ve hayat kalitesinde düşüşü de beraberinde getirdiğini hatırlatan Sabri Ülker Vakfı, kilo kaybının sağlanması ve fizikî aktivitenin artırılmasıyla bu problemlerin oluşma riskinin ortadan kaldırılabileceğinin altını çiziyor.
İşte ülkü kilonuzda olursanız risklerini minimuma indirebileceğiniz sıhhat problemleri…
Tip 2 diyabet
Genelde yetişkinlikte ortaya çıkan ve kilo fazlalığı ile temaslı diyabet, Tip 2 diyabet yahut insüline bağlı olmayan diabetes mellitustur. Kilo fazlalığı ne kadar yüksekse Tip 2 diyabete yakalanma riski de artar. Obez olan bayanlar, olağan kilolu bayanlara kıyasla 12 kat daha fazla Tip 2 diyabete yakalanma riski taşır. Risk; bilhassa ailesinde diyabet geçmişi olanlarda Vücut Kütle İndeksi’nin de artmasıyla yükselir, kilo vermeyle azalır.
Kalp damar hastalıkları
Kalp damar hastalıkları (KDH) ortasında koroner kalp hastalıkları (KKH), inme ve periferik vasküler hastalıklar bulunur. Endüstrileşmiş ülkelerin birçoklarında, erkek ve bayan ölümlerinin büyük bir kısmından (yaklaşık üçte biri) sorumlu olan bu hastalıklar, gelişmekte olan ülkelerde de büyük bir ivme kazanıyor. Obezite; hipertansiyon ve yüksek kolesterol de dahil birçok kalp damar hastalığı riskini artırır. Bayanlarda obezite, yaş ve tansiyondan sonra kalp damar hastalıklarının ortaya çıkmasında büyük risk oluşturuyor.
Yapılan araştırmalar obez bir bayanın kalp krizi riski birebir yaştaki zayıf bir bayana nazaran yaklaşık üç kat fazla olduğunu ortaya koyuyor. Obez şahıslar, kanda yüksek trigliserit (kandaki yağ) ve makûs huylu kolesterol olarak bilinen LDL ve daha düşük uygun huylu kolesterol olarak bilinen HDL kolesterole sahip olmaya eğilimlidir. Bu türlü bir metabolizma profili yağın yüksek oranda göbek etrafında ağırlaştığı bireylerde koroner kalp hastalıkları riskinin artmasıyla ilişkilendirilir. Kilo kaybı ile trigliseritlerin düzeyinde besbelli oranda güzelleşme sağlanır. 10 kg'lik tartı azalması, LDL kolesterol düzeylerinde yüzde 5 azalma ve HDL kolesterolde yüzde 8 artış sağlayabilir.
Hipertansiyon
Hipertansiyon (yüksek tansiyon) ile obezite ortasındaki alakanın kanıtlanmış olmasının yanı sıra, obeziteden kaynaklanan hipertansiyonun Batı nüfusundaki oranı yüzde 30-65 olarak iddia ediliyor. Tansiyon Vücut Kütle İndeksi’nin artmasıyla yükselir. Her 10 kg'lik yük artışında ise tansiyon, 2-3 mmHg yükselir. Buna karşılık kilo kaybı, tansiyonda düşüş sağlar ve çoklukla beden tartısının yüzde 1 azalması tansiyonu 1-2 mmHg düşürür. Fazla kilolu bireylerde hipertansiyonun görülme sıklığı fazla kilolu olmayanlara oranla yaklaşık üç kat fazladır. 20-44 yaş ortası fazla kilolu bireylerin hipertansiyon riski fazla kilolu olmayan bireylere kıyasla yaklaşık altı kat daha yüksektir.
Kanser
Obezite ve kanser ortasındaki temas daha az ilişkilendirilmiş olsa da, birtakım araştırmalar fazla kilo ile bilhassa hormona bağlı kanser cinsleri ve sindirim sistemi kanserleri üzere belli kanser hadiseleri ortasında temas olduğunu tespit ediyor. Obez bayanlarda göğüs, yumurtalık ve rahim ağzı kanseri ile endromatriyal kanserin arttığı kanıtlanırken, erkeklerde prostat kanseri ve rektal kanser riskinin arttığına dair kimi deliller bulunmuştur. En besbelli bağ, obezitenin hem erkek hem de bayanlarda riski neredeyse üç kat arttırdığı kolon kanserinde gözleniyor.
Osteoartrit
Diz üzere yük taşıyan eklemlerdeki dejeneratif hastalıklar, obezitenin yaygın komplikasyonları ortasında yer alıyor. Bunun nedeni olarak ekseriyetle eklemlerdeki çok yükten kaynaklanan mekanik hasar olduğu düşünülüyor. Ayrıyeten obez bireylerde bel ağrıları da yaygın biçimde görülüyor.
Psikolojik etkenler
Obezite birçok Avrupa ülkesinde, hem istenmeyen beden imgesi, hem de karakter zaafı olarak görülüyor. Hatta 6 yaşındaki çocuklar bile fazla kilolu çocukları “tembel, aptal, yalancı ve hilekar” olarak algılıyor. Obez bireyler bu ayrımcılıkla baş etmek zorunda bırakılıyor. ABD'deki bir araştırma fazla kilolu genç bayanların, fazla kilolu olmayan yahut kronik sıhhat sorunları olan bayanlara oranla kıymetli ölçüde daha az para kazandığını gösteriyor. Kompulsif (önlenemeyen bir dürtüyle yapılan) çok yeme de obez beşerler ortasında daha sık görülüyor. Bu yeme bozukluğuna sahip birçok kişinin geçmişinde hem çok yeme ve içme, hem de tartı dalgalanmaları bulunuyor.
