Ağır bir eğitim-öğretim devrinin akabinde beklenen sömestir tatili başladı. Yarıyıl tatili, çocuklar için eğlenme ve dinlenme fırsatı olduğu kadar, vakti kaliteli geçirmeyi öğrenmek için de bir baht. Anne-babaların bu periyotta, çocuklarına odalarını toplamak, dişlerini fırçalamak vb. üzere günlük sorumluluklar verebileceklerini belirten uzmanlar, ebeveynlerin çocukları ile birlikte yapabilecekleri bir iş listesi planlamaları teklifinde bulundu.
Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım, yarıyıl tatili ile ilgili, “tatilde, çocuğunuza günlük sorumluluklar verin” diyerek, ailelerin çocukları için sömestr tatilini hem eğlendikleri hem de öğrendikleri bir vakit dilimine dönüştürmek için tekliflerde bulundu.
“Çocuklar için tatil periyodu, özlediklerini yapmayı planladıkları vakit olması yanında, çocuklara boş vaktin nasıl daha aktif geçirilmesi gerektiğinin de öğretilebileceği bir dönem” diyen Aynur Sayım, sömestir tatilinin güzel kıymetlendirilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Tatilde hepimiz rutin çalışmalarımıza orta verip kendimizi dinlendirip, eğlenmeyi düşünürüz; ancak doğal bunun da bir sonu çerçevesi vardır” halinde konuştu.
Tatiller kaliteli vakit geçirmeyi öğrenmek için düzgün bir fırsat
Tatillerin vakti verimli değerlendirmeyi öğrenmek için uygun bir fırsat olduğunu kaydeden Uzm. Klinik Psikolog Aynur Sayım,“Çocuk, vaktini yeterli yönetmeyi öğrenmiş ise bu tavrı, tatildeki aktiflik ve aktivitelerine, arkadaşları ile nasıl vakit geçirdiğine, vaktinin ne kadarını arkadaşlarıyla, ne kadarını kendisine ayırdığına yansıyacaktır. Bizim çocuğumuza kazandırdığımız iç disiplinle ilgili olarak öncelikle çocuğa boş vaktini uygun değerlendirmeyi öğretmeliyiz. Anne-baba bu bahiste çocuğuna rehber olmalı. Vaktimizi yeterli yönetebilmek, vakti makul kullanıp, verimli-üretken sonuç almamızı sağlar. Tatili doyurucu geçirmemiz; bizi memnun edecek, pahalı hissettirecek ve dinlendirecektir. Alışılmış çocuk için tatil, bir periyot boyunca planlı ve kurallı bir ortamdan, özgür olduğu, dinlenebildiği daha esnek bir vakit dilimini tabir eder. Anne-babaların rehberliği, çocuğun tatili nasıl geçireceği ile ilgili devreye girmelidir” dedi.
Çocuğunuzla birlikte “yapılacaklar listesi” planlayın
Sayım, çocuklar için aileleri ile birlikte ya da kendi inisiyatiflerinde yapabilecekleri bir iş listesi planlanabileceğini belirterek, “Günlük aktiviteleri bir gün evvelce planlamak, amaç koymayı ve maksada yönelik davranmayı da öğretir. Bu da aslında öğretme ve öğrenme sürecidir. Arkadaş seçimleri ve irtibat tekniklerini öğrenmeleri de birebir niteliktedir” diye konuştu.
Aynur Sayım, yarıyıl tatili ile ilgili tekliflerini şöyle sıraladı:
Çocuğunuza baskı kurmayın
Ailelerin fazla müdahale içermeden, çocuktan beklentiyi yüksek tutmadan, dinlenme ve eğlenmeye fırsat tanıyarak aktivite planı yapmasına yardımcı olmaları değerlidir. Tatilde seçtikleri arkadaşlar, bulundukları ortamlar, aileler tarafından denetlenmeli elbette; lakin bunu yaparken de fazla baskı kurmadan ihtimamlı davranmak değerlidir. Tatil periyodunda çocukların periyot içinde öğrendikleri bilgileri unutmamak ve yeni eğitim periyoduna hazırlanmak için günlük planlamalar içinde kısa ders tekrarları ve kitap okuma saatlerinin eklenmesi faydalı olacaktır.
Günlük sorumluluklar verin
Çocuklara odasını toplamak, dişlerini fırçalamak üzere günlük sorumlulukların da verilmesi ayrıyeten spor, satranç, drama üzere sevdiği etkinliklere yöneltilmesinin fizikî ve toplumsal gelişimlerine katkıda bulunacağının altını çizmek faydalı olacaktır.
Oyun bağımlılığına dikkat edin!
“Ekran;hepimizin hayatında değerli yer kaplıyor, ancak gerektiği ölçüde, hayat kalitemizi yükseltme, bağlantı, eğitim-öğretim, kolay bilgiye ulaşma manasında elbet vazgeçilmez; lakin bağımlılık halinde kullanımı, çocuk-genç, hatta herkesin toplumsal paylaşımlarını azalttığı üzere, içe yönelme, sanal bir dünyaya eğilim, gerçek sorun çözme hünerlerinden mahrumluk, dikkat ve konsantrasyon, münasebetiyle öğrenme suratında yavaşlık ve toplumsal münasebetlerde bozulmalara yol açabilmektedir” diyen Aynur Sayım,
“Oyunların duygusal boşalımı sağlayan tarafını göz arkası edemeyiz. Hafif derecede kullanıldığında, çocuğun öfke ve saldırganlık hislerini boşaltması açısından yararlı olabileceği üzere, bu tıp oyunlara fazlaca eğilimi ve daima bu cins oyunların seçilmesi de var olan bir psikiyatrik duruma işaret edebilmektedir” ikazında bulundu.
Oyun oynamayı istemek, “Sana gereksinimim var” demektir
Vaktinin birçoklarını ekran başında geçiren çocukların sosyalleşemeyeceğine dikkat çeken Sayım, “Aile ve etraf ile kâfi ve sağlıklı bir bağlantı kuramaz, münasebetiyle lisan gelişimi, toplumsal gelişimi, motor gelişimi, velhasıl tüm alanlarda gelişimi yavaşlar ya da gerileme gösterir. Çocuklarımız bizimle oyun oynamak isterler ve bunu da ekseriyetle lisana getirirler. Birtakım anne babalar oyun oynamayı sevmez, bu isteği reddeder ya da geçiştirir. Oysa çocuk, ‘Sana gereksinimim var, seninle bağlantı kurmak istiyorum, bu yolla alakamızı geliştirebiliriz’ demek istiyordur. Bu nedenle aile oyun saatleri ve ayrıyeten çocukla birebir vakit saatlerinde, ebeveynin çocuğu ile oyun oynamaya da yer vermesini istiyoruz ve biz de çalışmalarımızda oyunu hem bilgi toplama, hem de psikoterapinin içinde kullanıyoruz.
Sanal ortam, toplumsal münasebet zorluğu oluşturuyor
Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım, “Bilgisayar oyunları yanlışsız seçildiğinde ve yeteri kadar kullanıldığında, çocuk-gencin ses, ışık, hareket uyaranlarına verdiği yanıtlar, sorun tahlili, amaca ulaşmak için farklı yollar deneyimleme üzere deneyimler edinmesine neden olması açısından zenginleştirici olabilmektedir; lakin çocuğun başka şahıslarla tek kurduğu bağlantı yolu bu ise, yani daima sanal ortamda ise, bu durumda toplumsal bağ zorluğu var ya da oluşabilir üzere bir tehlike kelam konusu oluşturabilir” diyerek, kelamlarını şöyle tamamladı:
Dijital ortama yönelen çocukta “sosyal fobi” meydana geliyor!
“Pek çok toplumsal fobi hadiselerinde çocukların bağlantı için bu yolu tercih ettiklerini görüyoruz. Çocuk, toplum içinde, küme içinde rahat davranamadığı ve kendini sakladığı için, bağlantı maharetleri kısıtlı olduğu için bilgisayar oyunlarına yönelebiliyor. Kendisine sanal bir dünya kuruyor. Bu durum bağımlılık haline gelince; yalnızca yemek, tuvalet muhtaçlıklarını giderip bilgisayarın başından kalkmayan olaylar meydana geldi. Bu formda kendilerini sanal dünyada var ediyorlar, var olduklarını hissediyorlar. Son yıllarda hem çocuk, hem de ebeveynler tarafından, bilgisayar oyunlarına çok vakit ayrılıyor. Anne ve babalar birlikte bilgisayar oyunu oynamayı da birlikte kaliteli vakit geçirme olarak algılayabiliyorlar. Bu durumun pek çok sakıncası var. Vaktinin büyük kısmını bilgisayar başında geçiren çocuk, sosyalleşemez, aile ve etraf ile kâfi ve sağlıklı bir irtibat kuramaz. Sanat çalışmaları, kes-yap, origami, oyun hamuru, maket üretimi, boyama, fotoğraf vb. çalışmaları için çocuğa malzeme sağlama ve yönlendirme yapılması destekleyici olacaktır.
Bilgisayar bağımlılığının nedeni anne-babalar mı?
Modellik de değerli bir mevzu burada. Şayet anne, baba, aile bireylerinin bilgisayara ve telefona ilgisi fazla ise, çocukların kişilik gelişimlerinde anne-babayı model alarak öğrendiklerini göz önüne aldığımızda, çocuğun bilgisayar bağımlısı olmasının nedeni çarçabuk açıklanabilir. Ailede disiplin zayıf ise, bu türlü bir modellik varsa, çocuğun duygusal ihmali varsa, meskende çocuk bilgisayar başında vakit geçirirken aile rahat nefes alıyorsa, bu çocuklar daha fazla risk altındadır.”
